Microsoft Word pirimqul qodirov erk ziyouz com doc

www.ziyouz.com кутубхонаси 
31
— Очиқ ҳаво дуруст, — деди. 
— Хўп, мана, ҳозир! 
Ойшахон бирпасда сўрига жой қилиб, дастурхон ёзди. Хосият хола ўчоқ бошида чой 
қайнатмоқда эди. Саттор ҳовлидаги анжир, шафтолидан узиб, уч-тўрттасини ювиб еди, чойдан 
бир-икки пиёла ичди. Сўнг Ойшахон овқатга уннаганда уйга кириб кийимларини алмаштирди, 
сочиқни елкасига ташлаб, ҳовлидан чиқди. 
Уларнинг ҳовлилари дарё бўйида, қирғоқнинг баландроқ жойида эди. Офтоб энди ботган, 
сарғиш-қизил шафақ ёруғида дарёни тўлдириб ёйилиб оқаётган улкан сув жуда улуғвор кўринар 
эди. Шарқдаги қорли тоғлар ортида уфқ қорая бошлаган. Тоғ билан дарё оралиғидаги ям-яшил 
далалар, сердарахт қишлоклар ва қўнғир адирлар оқшомги соялар оғушида бениҳоя кенг 
кўринди. Саттор ўзини қийнаётган қарама-қарши ҳисларни шу кенгликларга ёйиб юбора олса 
кўнглининг чигали ёзиладигандай бўлади. Бу улкан кенгликлар олдида унинг ҳаёлини банд 
қилиб турган чигал ўйлари кичик ва аҳамиятсиз бўлиб қолишини истайди. 
Бироқ унинг бутун борлиғи ҳали ҳам Розия билан, унинг висоли-ю ҳижрони билан банд. 
Розия уйғотган ҳислар ва ундан қолган хотиралар мана шу кенгликларга ҳам сиғмайдигандай 
туюлади. Саттор Розиядан умидини узишга интилади. Уни унутишда оила ёрдам берар деган 
илинж билан кишлоққа келган. Ҳозир ҳаёлан онаси томонда туриб, Ойшахонни мақташга 
тиришади: «Шундай меҳрибон, меҳнаткаш жувон, шунча йилдан бери йўлингта қараб 
ўтирибди. Яна нима керак? Сен қўлнинг кирига-ю, тер ҳидига бу қадар зътибор берасан, ўзинг 
асилзодамисан? Меҳнат нималигини билмайсанми? Бир сув билан ювилиб кетадиган 
нарсаларга ичи қора одамларгина бунчалик аҳамият беради. Ойшахоннинг қалби тоза, у сенга 
жонини фидо қилади!». 
Сатторнинг ақли айтиб турган бу гапларга қалби қулоқ солмайди. Унинг Ойшахонга юраги 
«жиз» этмайди. Ойшахон ҳам вақтида кўпгина қишлоқ йигитларини мафтун қилган хушбичим 
қиз бўлгани унинг эсига тушади. Янги уйланган йили Сатторнинг Ойшахонга эҳтирос билан 
интилган пайтлари кўп бўлар эди, «ишқ» дегани шудир-да!» деб ўйлар эди. Аммо бунинг 
ўткинчи бир эҳтирос эканини, ҳақиқий севги бошқача бўлишини Саттор энди билмоқда эди. 
Ойшахон уни яхши кўриши ҳар бир ҳаракатидан кўриниб турибди. Аммо, Сатторнинг ўзида 
муҳаббат бўлмагани учун Ойшахоннинг меҳри унга малол келади. Бу меҳрдан у ўзини беихтиёр 
олиб қочади. Бир чеккаси шунинг учун ҳозир ҳовлидан чиқиб, дарёга чўмилгани келди. 
Ойшахон эса бунинг ҳаммасини эр кишига хос вазминлик белгиси деб билади. У 
Сатторнинг кўнглини олишга ҳаракат қилади. Хосият хола: 
— Ошни мен дамлай, — деди. — Сиз уйингизни йиғиштиринг, ўзингизга ҳам қаранг, болам. 
Ҳали замон ёри дўстлари Сатторжонни йўқлаб келади. 
— Хўп, аяжон! 
Ойшахон шоша-пиша уйга кирди, Саттор ечиб кетган оқ кўйлак билан кулранг шимни 
ойнабанд шкафга авайлаб осиб қўйди. Сатторнинг ўзига қўл тегизишдан ийманган Ойшахон 
энди унинг кийимларини бағрига босгиси келар эди. Дахлизда Сатторнинг икки пой туфлиси 
икки жойда ётган экан. Ойшахон уларни жуфтлаб чангини артиб, токчага олиб қўйди. 
Сигир соғадиган пайт бўлган эди. Бузоқ дарёга яқин ўтлоққа арқонлаб қўйилган эди. 
Ойшахон ҳовлига чиққанда Хосият хола: 
— Бузоқни мен олиб келайми, — деди. 
— Йўқ, аяжон, сиз ошни қилаверинг, мен ўзим олиб келаман. 
Саттор дарёнинг қаерида чўмилишини Ойшахон билади. Бузоқ арқонлаган жойдан дарёнинг 
ўша жойи яхши кўринади. Ойшахон эрини неча ойдан бери кутиб юриб, жуда соғинган, уни 
дам-бадам кўргиси келади. У бузоқни ечиб олар экан, дарё четида қулоч отиб сузаётган 
Сатторга болаларча бир мароқ билан тикилиб-тикилиб қаради. Шу топда у ўзи ҳам маза қилиб 
чўмилаётгандай завқланиб кулимсирар эди. 

---

Пиримқул Қодиров. Эрк (қисса)