Microsoft Word paygambarlar tarixi 1 ziyouz com doc

 
ﻼَﻓَأ
 
َبﺎَﺘِﻜْﻟا
 
َنﻮُﻠْﺘَﺗ
 
ْﻢُﺘْﻧَأَو
 
ْﻢُﻜَﺴُﻔْﻧَأ
 
َنْﻮَﺴْﻨَﺗَو
 
ِّﺮِﺒْﻟﺎِﺑ
 
َسﺎﱠﻨﻟا
 
َنوُﺮُﻣْﺄَﺗَأ
)
٤٤
(
 
«Odamlarni yaxshilikka buyurasizlar-u, o‘zlaringizni unutasizlarmi?!»
(Baqara, 44.)
 
Da’vatni zimmasiga olgan kishi qilayotgan ishidan faqat Alloh roziligi-yu, boshqalarga manfaat 
yetkazishnigina asosiy maqsad qilishi lozim. Shunda Alloh unga najot beradi, uning so‘zida ta’sir bo‘ladi, uni 
ma’qullovchilar va unga ergashuvchilar ko‘payadi.
Payg‘ambarimiz (s.a.v.) ummatlarining har biri ana shunday da’vatchilik mas’uliyati yuklangan kishilardir. 
Alloh taolo avval ulamolarga: 
 
ُﻢُه
 
َﻚِﺌَﻟوُأَو
 
ِﺮَﻜْﻨُﻤْﻟا
 
ِﻦَﻋ
 
َنْﻮَﻬْﻨَﻳَو
 
ِفوُﺮْﻌَﻤْﻟﺎِﺑ
 
َنوُﺮُﻣْﺄَﻳَو
 
ِﺮْﻴَﺨْﻟا
 
ﻰَﻟِإ
 
َنﻮُﻋْﺪَﻳ
 
ٌﺔﱠﻣُأ
 
ْﻢُﻜْﻨِﻣ
 
ْﻦُﻜَﺘْﻟَو
 
َنﻮُﺤِﻠْﻔُﻤْﻟا
)
١٠٤
(
 
 
«Sizlardan yaxshilikka da’vat etadigan, amri ma’ruf va nahiy munkar ishlarini olib boradigan bir ummat 
bo‘lsin! Aynan ular tole’ topuvchilardir»,
(Oli Imron, 104.)
-
 
deb, keyin har bir musulmonning zimmasiga bu sharafli 
vazifani yukladi:
 
 
ِﺮَﻜْﻨُﻤْﻟا
 
ِﻦَﻋ
 
َنْﻮَﻬْﻨَﻳَو
 
ِفوُﺮْﻌَﻤْﻟﺎِﺑ
 
َنوُﺮُﻣْﺄَﻳ
 
ٍﺾْﻌَﺑ
 
ُءﺎَﻴِﻟْوَأ
 
ْﻢُﻬُﻀْﻌَﺑ
 
ُتﺎَﻨِﻣْﺆُﻤْﻟاَو
 
َنﻮُﻨِﻣْﺆُﻤْﻟاَو
 
«Mo‘‘minlar va mo‘‘minalar bir-birlariga do‘stdirlar: 
(odamlarni)
 yaxshilikka buyuradilar, yomonlikdan 
qaytaradilar...» 
(Tavba, 71.)
Bu mas’uliyatli vazifa egalarining qanday sifatlarga ega bo‘lishlari lozimligi Payg‘ambarimiz (s.a.v.)ning 
muborak hadislarida bayon etilgan. 
Payg‘ambarimiz (s.a.v.) dedilar: 
«Mo‘‘min kishi mo‘‘min kishining oynasidir, unga qarab aybini to‘g‘rilab oladi». 

---

Payg’ambarlar tarixi Islomiyat tarixidir (1-kitob) 
www.ziyouz.com kutubxonasi 
73
Payg‘ambarimiz (s.a.v.) isloh qiluvchi, xatolarni tuzatuvchi da’vatchini bejiz oynaga o‘xshatmadilar. Buning 
uchta hikmati bor: 
1. Oyna o‘z yoniga kelgan odamning kamchiligini ko‘rsatib berish uchun o‘zi toza bo‘lishi kerak. Demak, 
da’vatchi ham, aytgan gaplarini amalda ko‘rsatish bilan birga, ayb-nuqsonlardan iloji boricha uzoq bo‘lishi 
lozim.
2. Oyna yoniga kelgan odamning aybini, u kim bo‘lishidan qat’iy nazar to‘la ko‘rsatib beradi, yashirib yoki 
rioya qilib o‘tirmaydi. Da’vatchi ham boshqalardagi aybni, garchi odamlar oldida oshkora aytmasa ham, lekin 
unga loqaydlik bilan qo‘l siltab ketmasdan, alohida joyda sekin aytib, ogohlantirib qo‘yishi lozim. 
Payg‘ambarimiz (s.a.v.) dedilar:
«Kim bir munkar ishni ko‘rsa, uni qo‘li bilan qaytarsin. Agar unga qodir bo‘lmasa, tili bilan qaytarsin. Bu ish 
ham qo‘lidan kelmasa, dili bilan yomon ko‘rib, o‘sha joydan chiqib ketsin. Uchinchisi imonining zaifligini 
bildiradi». 
3. Oyna o‘z yoniga kelgan odamlarning ayblarini keyingi kelganlarga oshkor qilib o‘tirmaydi. Demak, 
da’vatchi ham ko‘pchilik oldida ma’ruza qilayotganda bir-ikki odamni nishon qilib olmasligi kerak. Biror 
odamning aybidan xabardor bo‘lib qolsa, uni boshqalarga oshkor qilmasligi kerak. Payg‘ambarimiz (s.a.v.): 
«Yaxshilarning qalblari sirlarning qabrlaridir», - deganlar. 
2. Namoz dinning ustunidir. Shu’ayb (a.s.)ning qissalarida namozning inson ma’naviyatiga ta’siri o‘z 
aksini topgan. 
Payg‘ambarning o‘zlari va tobe’lari ko‘p namoz o‘qiganlaridan, namozning aksi ularning gap-
so‘zlariga, yurish-turishlariga va odob-axloqlariga ta’sir etgan edi. Bu narsa, qavmning nazaridan ham chetda 
qolmadi va Shu’ayb (a.s.) qavmlaridan butlarga sig‘inishni tark etib, yolg‘iz Allohga imon keltirishni hamda 
tijorat vaqtida toshu tarozidan urib qolmaslikni, oldi-sotdida xiyonatdan saqlanishni buyurganlarida, ular 
payg‘ambarlariga: