|
Guruhli-munozara bu metod muammoli savollarni hamkorlikda
muxokama etishda katnashchilarning nazariya va strategiyalari asosida kechadi.
Bunday metodlar masalaning yechimiga turli tomonlardan qarashga muljallanadi,
masalani yechimiga har bir ishtirokchi alohida fikr bildiradi va shular asosida
qandaydir yechimga olib kelinadi. Trener munozarani turli savollarni kuyish
asosida boshqaradai va ularni yechim sari boshlaydi. Agar guruh a’zolari biror
savolni o’rtaga tashlasalar, boshqaruvchisiz o’zlari yechimini izlab topishlari ham
mumkin.
Birorta ta’lim tashkilotida komandani tashkil etish maqsad qilib olinishi ham
mumkin.
Trening qoidani tashkil etish buyicha munozara o’tkazish bilan
boshlanishi, komanda deganda nima tushuniladi, komandaning shakllanishi qaysi
kriteriyalar asosida shakllantiriladi kabi savollar muhokamasi bilan yakunlanishi
mumkin. Bunda komandaning shakllanishi turlicha bo’lishi mumkin. Shunday
guruhlar shakllanishi mumkinki ular shaxsiy tarkibda samarali ishlashni yoqlab
chiqishlari mumkin. Bunday munozaralar komanda tuzishda diagnostika rolini
uynashi va trening oldiga aniq
maqsadlarni qo’yishga yordam berishi mumkin.
Trening o’tkazishni didaktik vaziyatli-rolli, ijodkorlik, faoliyatsh tashkil etish,
imitasiya, ishchanlik, uyinli metodlarga bo’lish mumkin.
Treninglarni uyinli metodlar bilan o’tkazilishi juda sermaщl| yo’ldir.
Guruhlarda ishlash jarayonida ishtirokchilarni o’zaro tanishtirish! uyinlari ular
orasida tortishish zo’riqishlarning oldini olish, o’zini| ruxiy ximoyalashda katta rol
uinaydi. Uyin faoliyatini tashkil etish gurus a’zolari orasida kiyinchilik,
mulokrtlarni olib borishdagi psixologik! holatlarni yaxshilaidi. Treningning
samarali kechishi yangi ko’nikmalarni egallash, kasbiy maxoratlarni ochish, ijodiy
faoliyatning rivojlanishiga olib keladi. Tortinchokdikdan holi bo’lish, ochiq-
oydin fikr aytish holatlariga olib keladi.
64
Vaziyatlarni modellashtirish. Treninglar jarayonida ishtirokchinj o’zini
qanday tutishi, qanday bir kolipdagi xulki bilan ishtirok etayotganligini
tushunish, kuzatishga to’g’ri keladi. Vaziyatni modellashtirishda
ishtirok etuvchi jarayonning borishida o’ziga foyda yokn| ziyon keltiradigan
xolatlarni ko’ra bilishi, kuzatish va tahlil qilish! ork;ali eng kulay tomonlarini
ajrata bilishi zarur.
Sensorik sezgirlikni rivojlantirish texnikasi. Bu sezgirlik orsali
ishtirokchilar boshqa ishtirokchini kabul qila olish, to’shunish, sezish.[
baholashga o’rganadi, o’zini-o’zligini, guruhdi to’shu na boradi.
Maxsus mashklar orqali, verbal va noverbal axborotlarni olish orqali, boshk,a
odamlar uni k,anday kabul qilayotganliklarini bilish orqali I ishtirokchi o’z
qarashlariga ega bo’ladi, tashki kiyofadan shaxsiy k;arashlar| shakllanishini
to’shunib boradi.
Xulosa o’rnida shuni aytish kerakki treningda metodlar quyidagicha
bo’lishi mumkin. Komanda bo’lib ishlash, kichiq guruhlarga bo’linib ishlash, I
rolli uyinlar, mini-ma’ruzalar (15 minutgacha), ular trening a’zolariga! o’quv-
metodik qo’llanma materiallar tarqatish ork.ali amalga oshiriladi.
Treninglarning mazmun jihatidan yunalishlari
• Treninglarga ehtiyojni o’rganish buyicha foks-guruhdi ishini tashkil
etish, bunda tashkilotni o’rganayotganida trening roli va uni bilish.
• Trening mak,sadini belgilash va uni ximoyachi bilan kelishish. O’quv
maqsadiga k,arab trening turini tanlash.
• Treningning mazmuniga, kutilayotgan natijalariga qarab uning
davomiyligi belgilash. Vaqt hisobini olish.
• Trening korporativ xususiyati, tayyorgarlik fazolari va o’tkazish
jarayonini belgilash.
• Treningga tayyorgarlik "nimaga". "kim", "nimani", "kanon" va
"kayerda"ligining hisobini olish. Trening katnashuvchilaridan taxminiy anketalar
olish.
• Trening dasturi va o’quv-metodik me’yoriy xujjatlarini tayyorlash.
65
• Korporativ treninglar porodokslarini olib borish, baholashni
oldindan ko’ra bilish.
• Trening olib borishda o’quv jarayoniga ketadigan taxminiy vaqt,
ishtirokchilarni joylashtirish, o’tiladigan joyni tartibga keltirish.
• Treningning boshlanishi (ochilishi) va tugallanishi (yakunlanishi).
Tabriknoma, Tanishish. O’quv jarayoniga ishtirokchilarni jalb etish metodlarini
ishlab chiqish. (Ularning o’zaro muloqotini tashkil etish).
• Treningdan kutilayotgan natijalarni aniqlashtirish. Ishtirokchilar
bilan treningning so’nggi dasturini kelishib olish, trening jarayonidagi o’zaro
munosabatlar konun-qoidalarini kelishish "uyin qoidalari".
• Murakkab harakterli ishtirokchilar bilan ish yuritish, o’ziga xos
ishtirokchilarning tiplarini, konfliktli vaziyatlar-simptomlarni ko’ra bilish, ularni
vaqtida bartaraf etish
57
.
• Takdimot va qayta aloqa o’rnatish. Trening yakunida trening
ishtirokchilaridan anketa olish.
• Tajriba o’qitishning asosi. O’quv shallaridan iborat.
Do'stlaringiz bilan baham: | 
