Microsoft Word O'quv qo'llanma

5.61 “SXEMA” STRATEGIAYSI 
Strategiaya o‘raganilayotgan mavzu, muhokama qilinayotagan masala 
mohiyatining asosiy xususiyat yoki belgilariga muvofiq sxema, tasvir yoki rasm 
orqali ifodalanishini ta’minlaydi. Uni qo‘llashda o‘quvchi (talaba) dan masalaga 
ijodiy yondashish taqozo etiladi. Topshiriqni bajarish jarayonida o‘quvchi (talaba) 
lar o‘rganilayotgan mavzu va muhokama qilinayotgan masala bo‘yicha 
o‘zlashtirilgan nazariy bilimlarni yodga oladi, eng muhim xususiyati va belgilarini 
aniqlaydi, ularni umumlashtiradi yoki tarkibiy qismlarga ajratgan holda sxemani 
yaratadi. O‘quvchi (talaba) larda fikrlash, ijodkorlik ko‘nikmalarini shakllantirish, 
rivojlantirishga xizmat qiluvchi ushbu strategiya g‘oyaning qisqa, aniq ifodalanishi 
uchun sharoit yaratadi. 
Mashg‘ulotda strategiyadan foydalanish tartibi quyidagicha: 
O’qituvchi o’quvchi (talaba) larni metod mohiyati bilan tanishtiradi 
O’qituvchi mavzu yuzasidan o’quvchi (talaba) lar o’zlashtirishi lozim bo’lgan masalalarga 
oid savollarni ishlab chiqadi 
O’quvchi (talaba) lar savollar bilan tanishtiriladi 
O’quvchi (talaba)lar savollar yuzasidan mulohaza yuritib, masala mohiyatini yoritishga 
kirishadi (agarda o’quvchi (talaba) larning javoblari qoniqarli deb topilsa, navbatdagi 
savol beriladi; bordi-yu, javob qoniqarli deb topilmasa, u holda o’qituvchi o’quvchi 
(talaba) ga aynan mana shu masalani oydinlashtirishga yordam beradigan qo’shimcha 
savol beradi) 
O’rganilayotgan masalaning mohiyati to’la yoritilgach, suhbat jarayoniga yakun yasaldi 
O’qituvchi o’quvchi (talaba) larning faoliyatini baholab, mashg’ulotga yakun aysaydi 

---

i
v
‐
o
j
416
5.62 “TAVSIYANOMA” STRATEGIYASI 
Strategiya o‘quvchi (talaba) larda muayyan yo‘nalishda tashkil etilgan 
pedagogik faoliyat samaradorligini ta’minlash yuzasidan muayyan tavsiyalarni 
ilgari surish ko‘nikmasini shakllantiradi. Ilgari surilayotgan tavsiyalar mazmunan 
masalaning yechimini topishga yordam berishi, ilmiy jihatdan pedagogik 
amaliyotga mos kelishi lozim. 
Uni qo‘llashda quyidagi tartibda ish ko‘riladi: 
O’qituvchi o’quvchi (talaba) larni strategiya mohiyati bilan tanishtiradi 
O’qituvchi o’quvchi (talaba) larni kichik guruhlarga biriktiradi 
Kichik guruhlarga mavzu yuzasidan sxemalarni yaratish topshirig’i beriladi 
Topshiriq bajarish uchun vaqt hajmi (10-15 daqiqa) belgilanadi 
Belgilangan vaqt nihoyasiga yetgach, kichik guruhlar o’z ishlarini namoyish 
etadi
Kichik guruhlarning ishlari jamoa tomonidan o’qituvchi rahbarligida tahlil 
qilinadi va eng yaxshi ish aniqlanadi 
O’qituvchi jamoa fikriga tayangan holda eng yaxshi ishni e’lon qiladi
O’qituvchi guruhlar ishini baholab, mashg’ulotni yakunlaydi 

---

i
v
‐
o
j
417
Strateguyani qo‘llashda o‘quvchi (talaba) lar guruh (juftlik) larga birlashgan 
holda va individual faoliyat yuritishlari mumkin. Mashg‘ulotda o‘quvchi (talaba) 
lar tomonidan ishlab chiqilgan tavsiyalar umumlashtiriladi.