Microsoft Word O'quv qo'llanma

56 - rasm. Fizik tomografiyaning turli usullaridan foydalanib inson 
organizmlarini ko‘rish mumkin.
 
Kompyuter, magnit-rezonans va pozitron-emission tomografiyalarning 
farqlariga to‘xtalib o‘taylik. 

---

138
O‘tmishda nurli diagnostikaning asosiy metodi rentgenografiya bo‘lib, 
patsient (bemor) ning u yoki bu qismni qora oq ko‘rinishda tasvirni olishga imkon 
bergan edi. Bunday tasvirda suyakning skeleti yaxshi sezilar edi, nur diagnostikasi 
bo‘yicha mutaxassis “tasma” (tasvir) ni o‘rganib, ichki organizmni holati haqida 
xulosa chiqarar edi. Hozirgi kunda klassik rentgen usulida tomografiyaning turli 
ko‘rinishlari vujudga keldiki, inson organizmining qatlamma-qatlam tasvirini 
olishga imkon berdi. 
Shunday qilib kompyuter tomografiyasi (KT) , magnit-rezonans tomografiya 
(MRT) va pozitron-emissiya tomografiya (PET) o‘rtasida qanday farq borligiga 
to‘xtalib o‘tamiz. 
Kompyuter tomografiyasi. 
O‘tgan asrning 70 yillarida olimlar patsient 
(bemor) tana a’zosiga tushuvchi rentgen nurlari datchiklardan o‘tgan axborotni 
kompyuter orqali qayta ishlash texnologiyasini ishlab chiqdilar. 
Natijada tekshirishlarda olingan manzara juda ham aniq bo‘lib, 
tomogrammani qo‘shimcha qayta ishlash patsientning ichki tuzilishini ko‘rish 
imkoniyatini nafaqat qirqim (ikki o‘lchamli) ko‘rinishda, balki hajmiy (uch 
o‘lchamli) ko‘rinishda kuzatishga imkon berdi. Hozirgi kunda KT nur 
diagnostikasining asosiy metodiga aylandi. Bu shikastlangan travma (yarani) , 
bo‘g‘in kasalliklarini aniqlashda, insultni aniqlashda keng qo‘llanilmoqda. 
Magnit-rezonans tomografiya (MRT
) 
. 
Tibbiyot amaliyotiga KT dan keyin 
qo‘llanila boshladi, bu metodik revolyutsion ahamiyati shundaki, bu yerda rentgen 
nurlari ishlatilmaydi. Tomografiyaning bu ko‘rinishi yadro magnit rezonansiga 
asoslangan bo‘lib, vodorod atomidagi protonlarni kuchli elektromagnit maydoni 
ta’sirida o‘zining yo‘nalishini fazoda o‘zgarishidir. Boshqa so‘z bilan aytganda 
MRTning radiatsiya ta’siri bo‘lmaganligi uchun juda tez o‘tkazish mumkin. Bu 
ziyonsiz bo‘lgani uchun bolalarga, homilador ayollarga ham qo‘llash mumkin. 

---

139