Microsoft Word O'quv qo'llanma

O‘F
- 
O‘qituvchi 
faoliyati 
O‘qF 
-
O‘quvchi faoliyati
DJ
-
Didaktik jarayon 
Motivatsion bosqich
bu shaxs hatti-harakatini yuzaga keltiruvchi ichki 
harakatlantiruvchi kuch. Motivatsiyani turli usullar bilan amalga oshirish mumkin. 
Masalan, muammoli vaziyatni vujudga keltirish orqali: suhbat, demonstrasiya va 
hokazolar. Motivatsiya bosqichi o‘quvchining bilish faoliyatiga kirib ketishini 
tezlashtiradi. O‘qituvchi motivatsiya elementlarini tanlaganda o‘quvchilarning 
o‘zlashtirish darajasini hisobga olishi zarur. Tarixiy mavzular, texnik vositalar, 

---

210
tabiat va jamiyat hodisalari o‘quvchilar qiziqishini vujudga keltirishga xizmat 
qiladi.
O‘quv faoliyati: mo‘ljalli (yo‘naltiruvchi) , bajaruvchi, nazorat qiluvchi va 
tuzatuvchi harakatlarni o‘z ichiga oladi. 
O‘F=MH-BH+NH+TuZ 
Bu harakatlarni o‘quvchilar darslik yoki o‘qituvchi yordamida bajaradi. 
Tashkiliy shakllar
o‘qitish jarayonida amalga oshiriladigan tashqi shart-sharoitlar 
yig‘indisi tushuniladi (O‘TV qo‘llash, ta’lim usulini tanlash, nazoratni o‘tkazish 
usullarini aniqlash va hokazo.)
 O‘qituvchi 
–pedagogik texnologiyani loyihachisi va uni amalga oshiruvchi 
hisoblanadi. U :
1)
davlat byurtmasini bajaradi. 
2)
ta’lim jarayonini boshqaradi. 
3)
ta’limning samaradorligini oshirishga intiladi. 
4)
Talabalar bilimini nazorat qilib boradi. 
5)
Dars jarayoniga tuzatmalar kiritadi. 
Fizika ma’ruzalarini sistemali yondashuv usulida o‘tishning didaktik 
ahamiyati.
Umumta’lim maktablarida fizikadan ma’ruza darslari ikkinchi 
bosqichda rejalashtirilgan. Bundan ko‘zda tutilgan maqsad o‘quvchilarga chuqur 
nazariy bilim berishdir. Chunki yuqori sinflarda o‘quvchilarning ongi yetarli 
darajada rivojlangan, matematik tushunchalar yetarli o‘zlashtirilgan bo‘lib. ular 
nazariy bilimni egallashga tayyor bo‘ladilar. 
O‘quvchilarga ma’ruza darslarida chuqur va mukammal nazariy bilim berish 
uchun har bir mavzuga sistemali yondashuv usulini qo‘llash maqsadga muvofiq 
hisoblanadi. Quyida ma’ruza darslarida o‘rganilayotgan fizik hodisalarning 
ayrimlariga doir sistemali yondashuv usulini qo‘llash bilan tanishamiz. 
Davlat test markazining (DTM) 2001yildagi axborotnomasida qayd 
etilishicha abituriyentlarning nisbiylik nazariyasiga doir savollarga bergan javoblari 
fizika bo‘limlari orasida eng past ko‘rsatishga erishgan. Bu esa maktab 
o‘quvchilarining nisbiylik nazariyasini o‘zlashtirish darajasi past ekanligidan 

---

211
dalolat beradi. Misol sifatida mexanik harakat qilayotgan 2 ta avtobusni olaylik va 
ular harakatini sistemali tahlil asosida o‘rganaylik (84 rasm) .