Microsoft Word nurul yaqin ziyouz com doc

YAHUDIYLAR BILAN AHDLASHISH 
 
Rasululloh Madinadagi mana shu ikki guruh — yahudiylar va munofiqlar bilan o‘zlariga 
yarasha muomala qilardilar. Munofiqlar bilan orani buzmagan holda yahudiylar bilan ikki 
tomon bir-biriga tegmaslik, ziyon-zahmat yetkazmaslik, bir-birining dushmaniga yordam 
bermaslik, qaysi tomon tajovuzga uchrasa unga yordam qo‘lini cho‘zish, yahudiylar o‘z 
dinida qolishi haqida shartnoma imzolandi. 
 
 
URUSHISHNING SHAR’IYLASHISHI 
 
Payg'ambar alayhis-salom hech kimni kuch bilan dinga kiritgan emaslar, aksincha, 
tushuntirish orqali da’vat etganlar. Rasululloh quraysh mushriklarining xurujlarini sabot 
bilan yengishlari uchun Olloh taolo sabrga undovchi oyatlar nozil qilib turardi. Ahqoq 
surasining 35-oyati bunga yorqin misol bo‘la oladi: "Irodali payg‘ambarlar singari sabr-
qanoatli bo‘l, ularga (qavmingga) keladigan azoblarga shoshqaloqlik (yengillik) qilma". 
Xudo o‘z rasulining irodasini mustahkamlash uchun payg‘ambar birodarlarining 
qissalarini bayon etardi. Makkaliklarning zulmi haddidan oshib, rasulullohga suiqasd 
uyushtirishganda u kishi tug‘ilib o‘sgan joylaridan bosh olib ketishga majbur bo‘ldilar. 
Mushriklar chorasiz musulmonlarni yurtidan haydab, tajovuzni — urushni o‘zlari 
boshladilar. 
Hijratdan keyin Olloh taolo musulmonlarning quraysh mushriklari bilan urushishiga izn 
berib, Haj surasining 39-40-oyatlarini nozil qildi: "Mushriklarning zulmiga uchragani 
uchun musulmonlar ular bilan urushishiga ruxsat beriladi. Olloh Islom dinini qabul 
qilgani uchungina yurtidan nohaq haydab chiqarilgan musulmonlarga yordam berishga 
qodirdir. Shundan keyin Haq Taolo Baqara surasining 194-oyatlarini nozil qilib, 
musulmonlarni urushishga buyurdi. "Sizlarga qarshi urush ochgan odamlarga qarshi 
Olloh yo‘lida jihod qilinglar, lekin haddan oshmanglar, Olloh haddidan oshganlarni 
(o‘ziga) do‘st tutmaydi. Ularni duch kelgan yerda o‘ldiringlar, sizlarni qanday haydab 
chiqarishgan bo‘lsa, ularni ham yurtidan xuddi shunday haydab chiharinglar. (Birovning) 
payini qirqish urushishdan ko‘ra yomonroq. Toki o‘zlari qurol ko‘tarmaguncha Masjidi 
Haromning yonida ular bilan urushmanglar, agar Masjidi Haromning yonida urush 
ochishsa, o‘ldiraveringlar. Kofirlarning jazosi shu. Agar ular jangni to‘xtatishsa, Olloh 
albatta mag‘firat qilguvchidir, benihoya mehribondir. To zarari tugab, Ollohning dini 
yo‘lga qo‘yilguncha ular bilan urushish, (mabodo) urushni to‘xtatishsa, zulm 
qiluvchilardan boshqalari bilan yovlashish durust emas.”  
Payg'ambar alayhis-salom parvardigorning adolatli ko‘rsatmasiga amal qilib, faqat 
quraysh mushriklari bilan urushdilar. Biroq boshqa qabilalar ham ularga qo‘shiyaib, 
musulmonlarga qarshi turishgani uchun Olloh Taolo Tavba surasining 36-oyatini nozil 
qildi: "Mushriklarning hammasi sizlarga qarshi urush ochgandek sizlar ham ularning 
barchasiga qarshi urush ochinglar". Shu oyatdan keyin mushriklarga qarshi yoppasiga 
g‘azavot boshlandi. Shu bois rasululloh: "Kishilar La Ilaha Illalloh Muhammadur-

---

Nurul yaqin. Muhammad Xuzariy