Microsoft Word Номозов Н. Н. doc



Download 0,69 Mb.
Pdf ko'rish
bet22/34
Sana21.02.2022
Hajmi0,69 Mb.
#48780
1   ...   18   19   20   21   22   23   24   25   ...   34
Bog'liq
@rustili onlayin rus tili qollanma

 
 122. ПричастиеСифатдош
Ҳам феъллик, ҳам сифатлик хусусиятларига эга бўлган феъл формалари 
сифатдош деб аталади. Сифатдош икки замонни билдириб келади. Рус тилида 
келаси замон сифатдоши йўқ. 
Сифатдошнинг сифатдан фарқи шуки, сифатдош предметнинг 
ҳаракат ёки ҳолатини билдириб, унинг шу белгисини маълум замонда кўрсатади. 
 
 
 


123. Действительные и страдательные причастияАниқ ва мажҳул 
даражадаги сифатдошлар
Сифатдошлар иккига бўлинади: 
1) действительное причастие-аниқ сифатдош 
2) страдательное причастие-мажҳул сифатдош 
Аниқ сифатдош ҳаракат қилган ёки ҳаракат қилаётган предметнинг 
белгисини кўрсатади, масалан: Писатель, написавщий, этот роман; Ученик 
читающий книгу каби. 
Мажҳул сифатдошлар тўлиқ ва қисқа формаларга эга. Қисқа 
сифатдошлар турланмайди: улар род ва сонда эга билан мослашиб келади. 
Қисқа сифатдошлар –н- (баъзан –т-) суффикслари билан ясалади: 
прочитано-прочитана-прочитано-прочитаны каби. Гапда қисқа сифатдош фақат 
кесим вазифасида кела олади: Дверь открыта. Тўлиқ сифатдошлар эса гапда 
иккинчи даражали гап бўлаклари ва кесим вазифасида ишлатилиши мумкин. 
124.Образование причастийСифатдошларнинг ясалиши 
Сифатдошлар қуйидагича ясалади: 
1.Ҳозирги замон аниқ сифатдошлари ҳозирги замон феълларидан 3-шахс 
кўплик тугалликларини олиб ташлаб, уларнинг ўрнига –ущ- (-ющ), -ащ-(-ящ) 
суффиксларини қўшиш йўли билан ясалади, масалан: нести-несут-несущий, 
несущая, несущее (олиб бораётган); писать-пишут-пишущий; пишущая- 
пишущее (ёзаётган). 
2.Ҳозирги замон мажҳул сифатдошлари ҳозирги замон феълларидан 1-
шахс кўплик тугалликларини олиб ташлаб, унинг ўрнига –ем, -им- 
суффиксларини қўшиш йўли билан ясалади, масалан: читаем-читаемый-
читаемая-читаемое 
(ўқилаётган); 
делаем-делаемый-делаемая- 
делаемое 
(қилинаётган). 
3. Ўтган замон аниқ сифатдошлари ноаниқ форманинг негизига вш-, -ш- 
суффиксларини қўшиш йўли билан ясалади, масалан: читать-читавший
читавшая, читавшее; принести-принёсший, принесшая, принесшее. 
4. Ўтган замон мажҳул сифатдошлари ноаниқ форманинг негизига нн-, –
т- суффиксларини қўшиш йўли билан ясалади, масалан: читать-читанный, 
читанная, читанное (ўқилган); мыть- мытый, мытая, мытое (ювилган). 
-ти ноаниқ форма суффикси олдида ундош товуш келса, -ённый қўшилади, 
масалан: принести-принесу-принесённая, принесённый, принесенное (олиб 
келинган, келтирилган). 
Ноаниқ форма охирида чь бўлса, -иный кўшилади масалан: сберечь-
сбережёшь-сбержённый , сберженная, сбереженное (сақланган). 
Ноаниқ форма охирида –ть бўлса, -енн- суффиксини қўшганда, суффикс 
олдида ундош товушларнинг алмашиниши мумкин: купить-купленный, 
купленная, купленное (сотиб олинган). 

Download 0,69 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   18   19   20   21   22   23   24   25   ...   34




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish