Microsoft Word nizami g?NC?Vi-sirl?R x?Zin?SI. doc

_______________ Milli Kitabxana _______________ 
225 
 
(əngin çöllərdə) yurd salmış türklərin aypara nişanlı döyüşçü çadırına oxşadır. Bu 
çadır o qədər əzəmətlidir ki, Sürəyya ulduzunadək ucalıb da ona şölə verir. 
647 B. Məcus - atəşpərəst, zərdüştçü. Nizami laləni atəşkədə atəşinə, alov 
dillərini isə oda sitayiş qılan muğ kahinin yuxarı qalxmış əllərinə bənzədir. 
648  B. Sehl və Lalə, Süheyl və  Səmən  əsatirdə  aşiq-məşuqə sayılırlar."Türk 
yasəmən" ifadəsi isə Nizamidə ənənəvi məcazlardandır. Türkün əbədi bahar, təzəlik, 
paklıq rəmzi olduğuna işarədir. 
649  B. Qaqum adlı heyvana yağı  kəsilmiş sincabın mənası yaşıllıq deməkdir. 
Müəllif demək istəyir ki, yumşaq axar su yaşıl otlara toxunur. 
652 B. Yarpaqlar və budaqlar arasından yerə düşən şüalar klassik şeirdə kölgənin 
dodaqlarına oxşadılır. Yarpaqlar tərpənirkən həmin  şüalar da tərpəndiyinə  və yer 
dəyişdiyinə görə bunu da kölgənin nitqi hesab etmişlər. Hərəkət etməyən quma 
məcazi mənada ölü qum deyilir. 
İkinci misranın mənası: suyun təhriki ilə diriltmiş qum çay axarı boyunca 
yürüşdədir (prof. R.Əliyev). 
655 B. Lalənin manqalında (məcmərində) uzərrik yandırıb tustünü söyüdə 
yelləyərlər ki, cadu sınsın, onun bədənindən çıxsın. 
659-660 B. Keçmişdə güləş meydanına çıxan pəhləvan hərif axtaranda əlində 
narınc atıb tutaraq var-gəl edərmiş. 
Birinci beytin mənası: Günəş doğdu. Yəni Günəşi  əlində narınc kimi atıb-tutan 
göylər özunün yaşıl-mavi gözəlliyinə görə Yerə, onun turunclu bağlarına meydan 
oxuyur. 
İkinci beytin mənası: Öz gümrahlığı və coşğunluğu ilə öyünən bahar ilə bayrağını 
şəfəqlərlə süsləmiş fələklər arasında da belə bir rəqabət var. 
663 B. Fələk bağlardan keçəndə yaşıllığını girov qoyub əvəzində yaqut kimi 
qırmızı, al şəfəqləri çalıb getmişdi. 
667 B. Sərv ağacını çox sevən qırqovul adətən ölüm vaxtı yaxınlaşanda can 
vermək üçün onun dibinə gəlir. Burada həm də ölü turac tapılanda güman eləmişlər 
ki, o, qırqovulun canını almağa gəlmiş, caynaqları ilə  sərvi zəncirləmək fikrinə 
düşmüşdür. Başqa bir etiqada görə qırqovulu öldürən sərv ağacının qoxusudur. 
669 B. Etiqada görə bayquş xarabalıqda yaşayır. Xarabalıqda isə çox vaxt xəzinə 
yerləşir. Bayquşu adətən bəduğur sayıban öldürürlər. Nizami demək istəyir ki, xəzinə 
sirrini saxlamağına bayquş başı ilə cavab verir, viranədə yaşamaq və viran olmaq 
onun alnına yazılıb. 
672 B. Şəmşad baharı gördüyü üçün qızışan, odlanan lalənin ürək döyüntülərini 
hiss etdi, kölgəsini onun yanar bağrının üstünə saldı ki, lalə alışıb yanmasın. 
673 B. 
Gecənin göz titələri - ulduzlar. 
674 B. 
Qızıl kəndirli Yusif- Günəş, yaxud dan yeri. 

---