|
www.ziyouz.com kutubxonasi
27
kottej eshigini taqillatdi.
— Sohibim siz bilan gaplashmoqchilar, — dedi ish boshqaruvchi Ishoq eshikni ochganida.
— Mening u bilan gaplashadigan gapim yo‘q deb! — dedi Ishoq jerkib va sigareta qoldig‘idan
yangisini tutatdi. — Shu bugunoq boshqa mehmonxonadan o‘zimga joy qidiramanu ko‘chib o‘taman:
— Baribir, sohib siz bilan gaplashmoqchilar, — deb oyoq tirab turib oldi ish boshqaruvchi.
— Aytdim-ku, mening unga aytadigan gapim yo‘q! — dedi Ishoq sal o‘shqirib. — O’zim ham
tushunib turibman — yaxshi ish qilmadim. Haqqim yo‘q edi o‘sha tojirga likop otishga! Men juda
xijolatdaman, hoziroq kechirim so‘rashga tayyorman o‘sha Olachipor... tuf-e, janob dalloldan.
Ishoq eshik oldiga chiqdi va kaftlarini bir-biriga juftlagancha, “Olachipor sepkildor”ga egilib ta’zim
qildi. Tojir kulib yubordi — u juda baxtiyor edi. Ishoq mehmonlarni ichkariga taklif qildi va o‘tirgani
joy ko‘rsatdi. Otel xo‘jayini bilan Bheriya divanga yastanib o‘tirishdi.
— Ayb o‘zimda, —deb gap boshladi tojir. — Musulmonlarni ranjitadigan gap og‘zimdan chiqib
ketdi. Axir qayoqdan bilibman bu jin urgur yozuvchining musulmon ekanligini?
Otel xo‘jayini fors edi — bu cho‘pday oriq odamning quloqlari xuddi quyonnikiday dikkaygan, ikki
chakkasidan siqilgan cho‘zinchoq peshonasining o‘rtasi ichiga botgan edi. Uning qorayib ketgan xunuk
tishlari qarchig‘ayniki singari egri burni bilan dilxushlik qilayotganday, tili esa, ikki o‘rtada vositachi
vazifasini o‘tayotganday edi. Uning munchoqdek jimit ko‘zlari xuddi biron nimaga tikilib qarashdan
qo‘rqqanday, doim bejo, doim olazarak, shilvirab osilib tushgan pastki labi esa, go‘yo lunjiga yashirib
qo‘yilgan ko‘rinmas ip tortqilaganday, vaqti-vaqti bilan o‘ng tomonga qiyshayib ketardi. Keyin yana
joyiga qaytardi — xuddi ipidan siltab tortilgan varrakday.
— Aytadigan gapingiz bor edi, shekilli, Ho‘rmuz-jiy? — ehtirom ila yuzlandi xo‘jayiniga ish
boshqaruvchi.
Ho‘rmuz-jiy har bitta so‘zi orasida varrak ipini torta-torta gapira ketdi... Ishoq bu varrak, ya’ni
labning tortqilanishini qiziqib kuzatarkan, mabodo ip birdan uzilib ketsa, Ho‘rmuz-jiyning labi qay
taxlitda to‘xtab qolishini ko‘z oldiga keltirib miyig‘ida kulib qo‘ydi.
— ... ovora bo‘lasan, qo‘lingdan hech ish kelmaydi, — derdi bu asnoda Ho‘rmuz-jiy. — Axir sen bu
yerga fitna qo‘zg‘agani kelgansan-ku, shundaymi?
— Qanaqa fitna? — so‘radi hayron bo‘lgan Ishoq. — Mening nima daxlim bor unga? Xo‘sh,
aytinglar-chi, sizlarni bu yerda ko‘rish baxtiga musharraf bo‘lishim sababi nima o‘zi?
— Sababini sudda bilib olasan. Qani, gapir, senga nima yomonlik qilgan edimki, kelib-kelib mening
otelimda odamlarim o‘rtasida g‘ulu ko‘tarmoqchi bo‘lyapsan? Shundoq ham, inglizlar ketganidan beri
otelim daromad bermay qo‘ygan, endi mana sen boshimga balo bo‘lding — xizmatkorlarim orasida
fitna qo‘zg‘ay boshlabsan!
— Men-a? Xizmatkorlaring orasida-ya?.. Nima deyapsan o‘zi? — Ishoqning taajjubi tobora ortib
borardi.
— Sen qulog‘ing bilan eshit! — dedi otel xo‘jayini jahl bilan. — Gapimni to‘qqiz pulday qilib
tushuntiryapman, sen bo‘lsang... O’tgan kuni anavi bola... haligi bor-u, bozorda yamoqchilik qilib
o‘tiradigan yigit, hah, urushda yarador bo‘lgani uchun nafaqa oluvchi Mardikor degan yigitni
aytyapman, o‘sha o‘tgan kuni bitta varaqa ko‘tarib keldi...
— Yana qanaqa varaqa?
— Haligi, qog‘oz bor-u... haligindaqa qog‘oz! Siz yaxshilab eshiting! — deb sohibiga
ko‘maklashmoqchi bo‘ldi ish boshqaruvchi.
— U o‘sha kasofat qog‘ozni ko‘tarib kelib, mening xizmatkorlarimga qo‘l qo‘ydira boshladi.
Hammaga qo‘l qo‘ydirib jo‘nab ketdi. O’sha qog‘ozda, hech qachon, hech yerda urush bo‘lmasligi
kerak, deb yozilgan ekan. Men xodimlarimni yig‘ib, ochiqchasiga gaplashdim. Nega qo‘l qo‘ydinglar,
deb so‘radim. Shunchaki, o‘zimiz, deyishdi. To‘g‘ri, qattiq jahlim chiqdi, lekin bu safar kechirdim
ularni, keyin, boshqa bunday qilmanglar, deb koyidim! Ular so‘z berishdi bunday qilmaslikka, hatto
quloqlariga kaftlarini ham bosishdi — demak, qasam ichishdi. Lekin bitta kir yuvuvchi xodimam —
Vasanti bo‘lsa: “Men qo‘yaveraman, agar yana shunaqa qog‘oz olib kelishsa, yana qo‘l qo‘yib
Musaffo osmon (qissa). Krishan Chandar
Do'stlaringiz bilan baham: |
