Microsoft Word murdalar ziyouz com doc

www.ziyouz.com kutubxonasi 
119
— Nega oq qilasan? 
— Ishing bo‘lmasin, bu isqirtni olu jo‘na bu yerdan. Isnodga qoldirma bizlarni. — U 
shunday deb o‘girilmoqchi bo‘lganida Bobomurod giribonidan oldi-da, qorniga musht 
urdi: 
— Menga qara, hey harom! Singlingni Penzada ko‘rib qolib, yetaklab keldim. O‘sha 
yerda bir o‘ris, o‘ris bo‘lganda ham bir ment singlingga rahm qildi. Bu yerlarda xor bo‘lib 
o‘lib ketmasin, dedi. Sen nima deyapsan? Men to‘rt marta o‘tirib chiqqan odamman. 
Beshinchisida nima uchun o‘tirarkinman, deb yuruvdim. Sening qoningni ichib o‘tiraman 
shekilli? Qani, joningni sug‘urib olmasimdan ayt-chi, nima uchun oq qilgansan? 
— Shaharda o‘qiyapman, deb o‘g‘rilarga qo‘shilib ketibdi. Bizlarni nomusga qo‘ydi. 
— Senda hali nomus ham bormi, harom! Kasal singlingni oq qildim deb, ko‘chaga 
haydab qo‘yib, yana nomusdan gapirasanmi! Ota-onang qani? 
— O‘lib ketishdi. 
— Qovurg‘angning orasiga panjamni tiqib yuragingni sug‘urib olgim kelyapti. Lekin 
shu singlingning hurmati uchun hozircha tirik qolasan. Seni yo‘qlab alohida kelaman. 
Nomus nima, insof nima, vijdon nima — gaplashib olamiz. Hozir esa, hamma 
qo‘shnilaringni chaqir. 
Aka avvaliga ko‘nmadi, biroq yumshoq yeriga uch-to‘rt tepki tushgach, buyruqni 
bajardi. Ayrim qo‘shni ayollar toshdek qotib turgan Ayol bilan ko‘rishmoqchi bo‘lishdi. 
Ba’zilari esa, ostonalaridan uzoqlashmay cho‘chigan holda qarab turaverishdi. 
— Qo‘shnilar, bilib olinglar: mana bu harom odam aka ekan. Bu iflos odam singlisini 
oq qilganmish. Qamalgan qizlar oq qilinsa, ko‘chalarda xor bo‘lib o‘lsin, degan qonun 
bormi o‘zi? Qaranglar, singlisi kasal. Shu ayolga bir o‘risning rahmi keldi, akasining esa 
rahmi kelmaydi. Endi men shu ayolning nomidan gapiraman: u akasini oq qildi, bilib 
qo‘yinglar! Endi men unga aka, u menga singil! Omin! Fotiha beringlar! 
Birov fotiha qilgan bo‘ldi, birov qimir etmadi. 
— Biz uch kishi edik: Valya Namanganskaya, Gulya va men. To‘g‘ri, o‘g‘rilik qilmaslik 
kerak edi... 
Ayol bu gapni avval sekinroq aytdi, so‘ng baland ovozda qaytardi-da, qah-qah otib 
kuldi, kulaverdi... 
Bobomurod hayron bo‘ldi: shu paytgacha Ayol kulmagan edi. 
Qo‘shnilar birin-sirin uylariga daf bo‘ldilar. Akaning ham qorasi o‘chdi. Bir piyola 
choyga taklif etuvchi insof egasi topilmadi. 
Qishloqdan chiqishganda qosh qoraygan edi. Bobomurod biron xonadon eshigini 
taqillatib boshpana so‘rashni istamadi. O‘z mayliga qo‘yib berilgan keksa tulpor kabi 
yo‘lning o‘rtasidan asta yurib boraverdi. Ayol ikki qadam orqada, unga mutelik bilan 
ergashgan edi. Bobomurod ko‘p zulm ko‘rgan — zulm ham qilgan, oqibatsizlik tuzini 
totgan — o‘zi ham oqibatsizlik zahrini boshqalarga yalatgan, oz bo‘lsa-da, mehr 
sharobidan lazzat olgan — oz bo‘lsa-da, boshqalarga ham ilingan, insonning hayvondan 
ham tubanroq tarzda xorlanishi mumkinligini ko‘rgan, vaqti kelsa, bosh-qalarga ham 
ko‘rsatib qo‘ygan odam edi. Ammo bugungiday holatni uchratish nima ekan, 
eshitmagan, hatto xayoliga ham keltirmagan edi. 
U ham, izidan kelayotgan ma’suma ham, Bobomurodga fotiha berganlar ham, 
bermaganlar ham Ollohni tanishmas edi. Buning uchun ularga ayb jandasini kiydirmoq 
noinsoflik bo‘lar. Tug‘ilganlaridan to ayni damga qadar biron bir imon egasi Yaratgan 
tangrini tanishga da’vat etmadi. Yaxshilik bilan yashaganlarga jannat eshiklari 
ochilajagiyu, yomonlik qilganlarga bu dunyodagi qamoqdan tashqari do‘zax azoblari 
borligini hech kim aytmadi, tushuntirmadi. Ularning har birlari insof, vijdon, iymon, 
mehr-oqibat tushunchalarini o‘zlaricha anglashardi. Bu dunyo sinovli dunyo ekanini, har 

---

Murdalar gapirmaydilar (qissa). Tohir Malik