www.ziyouz.com kutubxonasi
41
Hazratimni ham shular badnom qildilar. Bularsiz o‘rus hech nimaga erisha olmas edi.
Ig‘vogarlar turk sultonidan deb yolg‘on maktub to‘qidilar. Hazrat eshon bunga inonib
bemavrid jihodga qo‘zg‘oldilar. O‘zing o‘yla-chi, qurol-yarog‘siz ham jihodga chiqadimi
kishi? Bobomning yo‘llarini otam davom ettirdilar. Madaminbekka qo‘shilib ikki yil jang
qildilar. Bunda ham o‘ruslarga ig‘vo ish berdi. Amiral-musliminning muborak boshlarini
o‘z birodarlari uzishdi... Shundan so‘ng yurtdan quvildik. Qashqarda makon topdik.
O‘rusning bolshevigi Qashqarga yetib keldi. Biz esa, bu yerlarga panoh izlab keldik. Endi
o‘rus bu yerlarda urush qo‘zg‘adi. Ko‘pchiligimiz tinchlik istagida Turkiyaga yoxud
Saudiyga jo‘nashdi. Men qoldim. Jihod istab qoldim. O‘rusdan qachongacha qochamiz?
Yo hayot, yo mamot! Seni duo qilaman bo‘tam, yurtga omon-eson qaytib bor. Qaytib
borginu jaholatda yumuq bo‘lmish ko‘zlaringni och! Do‘stlaringni ham uy-g‘ot! Vatanda
bevatan yashama. Vatan bog‘ini quritma. Inson o‘z qoni ila sug‘orib bo‘lsa-da, Vatan deb
atalmish muazzam bog‘ning qurimog‘iga yo‘l qo‘ymasligi lozim, unutma! Millat xasta,
o‘g‘lonlar esa tabibdurlar!»
Shu so‘zlarni ayta turib xuddi nafasi siqilganday chuqur tin olgan edi. So‘ng ovozini
pastlatgani holda bir bayt o‘qib edi:
«Marizing bir tarafdin, bir tarafdin xorsan — millat,
Badandan doimo qon oldurar bemorsan — millat...»
10
Bolalikda she’r yodlashga uquvi durust bo‘lgan Nuriddin bir eshitishdayoq bu baytni
eslab qolgan, so‘ng mag‘zini chaqmoq uchun tez-tez takrorlashni odat qilgan edi.
Darbadarning tunlari uyg‘otib behalavot qilg‘uvchi, savol alomati muhrlangan ko‘zlari
bilan shularni gaplashadi. Hibsxonadagi qisqa suhbat takrorlanaveradi.
Darbadar duo qildi. Lekin yurtga qaytish baxti Nuriddinga nasib etmadi. Bir qishloqqa
hujum qilishganida chiday olmadi. Xonadondagi himoyasiz ayollar, bolalarni otayotgan
sherigining boshiga qo‘ndoq bilan urdi. So‘ng avtomatning barcha o‘qlarini uning
ko‘ksiga bo‘shatdi.
Darbadarning umidi jasadi bilan birgalikda ko‘mildi — jaholat, g‘aflat uyqusidan
uyg‘onish, qullik tamg‘asidan qutulishi zarur bo‘lgan yigit Sibiriyaning ovloq yerlarida
qandaydir odamlarga choy damlab, xizmat qilib yuribdi. O‘sha tun uyg‘onib,
Darbadarning ko‘zlariga ro‘para bo‘lganida shularni aytib:
«Siz g‘aflatdan uyg‘on, dedingiz. Qanday uyg‘onishni esa aytmadingiz».
«Xudo senga aql, zehn bergan. O‘yla, yo‘lni top».
«Men bunaqa joylarda nima qilay endi?»
«Sen bu joylarda ozodlikning qadriga yetasan».
«Men bular bilan birga bo‘lishni istamayman».
«Bularning millati yo‘q. Sen millatsiz odamlar bilan birga bo‘lib, millatni qadrlashni
o‘rganasan...»
Nuriddin odati bo‘yicha Darbadarning ko‘zlariga qarab ko‘p savollar berdi. Lekin javob
ololmadi. Chunki u Darbadarning ko‘zi bilan emas, balki o‘zi bilan o‘zi gaplashardi. Uning
ongi esa ko‘p savollarga javob topmoqqa ojiz edi.
Do'stlaringiz bilan baham: |