Microsoft Word Mineral va petro lat doc

Piroelektrik xususiyati. Issiqlik ta’sirida kristallarda elektr zaryadlarining paydo bo‘lishi «kristallning piroelektriklik xususiyati» deyiladi.

Kristallarning piroelektriklik xususiyatlari tasodifan kashf etilgan. Issiq kulda yotgan turmalin kristalining bir uchiga kul kukunlari yopishib kolganligi kuzatilgan. Buning sababi F.Kund tomonidan 1883-yilda o‘tkazilgan tajribada aniqlangan. F.Kund turmalin kristalini qizdirib bir uchiga manfiy zaryadli, mayda sariq rangli oltingugurt kukunini sepgan, ikkinchi uchiga esa musbatli zaryadli, qizil rangli surik (Pb₃O₄) kukunini sepgan. Turmalin kristalining musbat zaryadlangan uchi sariq rangga, manfiy zaryadlangan uchi qizil rangga bo‘yalgan.

Shunga asoslanib, «qizdirilgan turmalin kristallarining uchlarida qutblashgan elektr zaryadlari yuzaga keladi», degan xulosa chiqarilgan.

Piroelektrik xususiyatli kristallar to‘lqin uzunligi (30 chastota) qisqa bo‘lgan ultratovush manbai, stabilizator sifatida, radiotexnika va elektronika sanoatlarida keng ko‘lamda ishlatiladi.

Piroelektriklik xususiyati kristallarning pyezoelektriklik xususiyatlari bilan bog‘liq. Chunki kristallni qizdirganda uning xajmi o‘zgaradi.