Microsoft Word Mineral va petro lat doc

Nomos intruziyalar

Nekk – tsilindr ko‘rinishidagi shakl. Nekk vulkanlarning magma oqib chiqadigan kanalining magma bilan to‘lib qolishidan paydo bo‘ladi. Binobarin, nekk yer yuzasiga juda yaqin joylashgan bo‘ladi. Goho nekk «vulkan bo‘yni, og‘zi» deb ham yuritiladi. Diametri bir necha metrdan kilometrgacha bo‘ladi. Nekk devorlari tik bo‘ladi.

Daykalar. Parallel tik devorlar bilan chegaralangan intruziv shakl. Daykaning uzunligi qalinligidan bir necha marta katta bo‘ladi. Daykaning qalinligi bir necha santimetrdan bir necha metrgacha boradi, uzunligi esa bir necha metrdan bir necha yuz kilometrgacha boradi (39-rasm).

Tomirlar. Shakli daykaga o‘xshash bo‘ladi. Ammo ular daykalardan kichikligi bilan, noto‘g‘ri, to‘lqinsimon, linzasimon, tomirsimon shakllarni tashkil etish bilan farq qiladi.

Apofiza. Turli katta-kichiklikdagi, turli xil, ba’zan jilvador shaklda bosh intruziyadan ajralib chiqqan shohsimon tomirlar. Apofizalar tektonik yoriqlarning, atrof jinslar yoriqlarida qat-qat jinslarning qatlamlanish tekisligida rivojlanadilar.

Shtok. Katta chuqurlikka cho‘zilgan, devorlari tik bo‘lgan intruziyalar. Shtokning ko‘ndalang kesimi izometrik, dumaloq yoki oval shaklida bo‘lib, umumiy maydoni 100 km² dan oshmaydi (39-rasm).

Batolit. Intruziv tog‘ jinslarining eng yirik shakllari hisoblanadi. Batolit noto‘g‘ri shaklda, goho izometrik shaklda bo‘lib, atrof jinslarni turli burchak bilan kesib o‘tadi (39-rasm).