Microsoft Word mantiqut-tayr ziyouz com doc

SULTON MAHMUDNING GULXANIY RINDGA MEHMON BO’LISHI 
 
Bir kecha sulton Mahmud yolg‘iz o‘zi shahar aylanishga chiqdi, bir hammom oldidan 
o‘tayotganida gulxanda isinib o‘tirgan rindni qo‘rdi. Sulton rindning oldiga bordi. 
Xursandlik bilan rind uni kulto‘da ustiga o‘tqazdi va gulxanga o‘tin tashlay boshladi. 
So‘ngra sulton oddiga qotgan nonlarni qo‘yib mehmon qildi, sulton ham darhol qo‘l 
uzatib, nondan yeya boshladi. Sulton ichida: 
- Agar bu gulxaniy rind ahvolidan nolib, mendan uzr so‘ramoqchi bo‘lsa, uning boshini 
uzib tashlayman, - degan fikrni o‘gkazdi. Lekin bunday bo‘lmadi. Podshoho‘rnidan turib 
ketishga chog‘lanayotganda, rindi gulxaniy dedi:  
- Joyimni ko‘rding, yotar-turarim, «ayvonu qasrim»dan xabardor bo‘lding. Men uchun 
sen chaqirilmagan mehmon bo‘lding, meni xursand qilding. Agar qo‘ngling tilasa, 
marhamat qilib yana kelaver. Agar biz bo‘lmasak ham xushvaqt bo‘l, gulxaniyning ishi 
esa tarasha bilan gulxanni yoqib turish, xolos. Sen uchun men kam ham, ko‘p ham 
emasman, balki arzimas tarashadirman. Senga barobar bo‘lishga menga yo‘l bo‘lsin. 
Sulton Mahmud rindning gaplaridan xursand bo‘lib, yana yetti marta unga mehmon 
bo‘ldi. Oxirgi marta kelganida sulton rindi gulxaniyga dedi:  
- Shuncha senga mehmon bo‘ldim, noningni yedim, axir sen ham menday podshodan 
biror narsa tila. 
Gulxaniy dedi:  
- Agar bu gado hojatini bayon etsa, shoh uni ado etadimi?  
Sulton dedi:  
- Hojatingni menga ayt, xohlasang podshohlik beray, shohlik kil, bu gulxanxonani 
tark et. 
Rind dedi:  
- Hojatim shuki, shohi jahon ahyon-ahyon mana shunday mehmonim bo‘lib tursa, 
men uchun sening yuzingni ko‘rib turish podsholikdan afzal, oyog‘ingning tuprog‘i 
boshimdagi tojimdir, bilsang. Sening qo‘ling ostida shohlar, beklar ko‘p, ammo birortasi 
gulxanda isinib kun ko‘rish sharafiga muyassar bo‘lganmi? Sen bilan gulxanxonada 
o‘tirib suhbatlashish bog‘u gulshani bor saroyda podsholik qilishdan yaxshiroq. Menga 

---

Mantiqut-tayr (nasriy bayon). Farididdin Attor 
 
 
www.ziyouz.com кутубхонаси 
108
davlat shu gulxan tufayli yetishdi, agar bu yerdan ko‘chib ketsam, kufroni ne’mat qilgan 
kofir bo‘laman. Bu yerda men sen bilan visol ayshidaman, buni ikki olam mulkiga 
alishtirmayman. Bu gulxanim sen bilan ravshan ekan, sendan yaxshiroqyana nimani 
sendan tilayin? Agar nimanidir Sendan afzal deb, Seni unga almashtirgan jonga o‘lim 
tilayman! Menga shohlik ham, xusravlik ham kerak emas, Sendan tilaganim Sening 
o‘zingsan, xolos. Shohim Sensan, shu bas, menga shohlik berma, goh-goh mening 
mehmonim bo‘lsang, ming roziman. 
Alloh ishqi sen uchun yetarli, boshqa talab-tashvish, ish-yumishning keragi yo‘q, u - 
seniki, demak, Yorning g‘ami -ulug‘ davlat. Agar ko‘nglingda ishq bo‘lsa, vaslini undan 
tila, Uning etagini mahkam ushlagin. Ishq ham yangilanib, kuchayib borishga muhtoj, 
chunonchi xazina ham oz-oz yangi javohirlar bilan to‘ldirilib turishi kerak. Kishi ko‘ngli 
o‘ziga o‘xshashdan soviydi ba’zan, qara, dengiz bepoyon bo‘lsa-da, qatralardan tashkil 
topgan.