Microsoft Word mantiqut-tayr ziyouz com doc

O’TTIZ TO’RSHNCHI MAQOLA 
 
BOSHQA BIR QUSHNING SAVOLI 
 
Boshqa bir qush Hudhuddan so‘radi:  
- Men o‘zimni kamolga yetgan kishi deb hisoblayman. Ham ilm o‘rganib kamol hosil 
qiddim, ham og‘ir riyozatlarni bajardim. Shunday ekan, murodim shu yerda hosil 
bo‘lg‘uvsi, bu joyimdan ajralib, safarga chiqishim shart emas. Oldida tayyor xazina bo‘la 
turib, uni izlab tog‘u sahrolarni kezishga chog‘langan odamni ko‘rganmisan? 
 
HUDHUDNING UNGA JAVOBI 
 
Hudhud dedi:  
- Ey tabiatan iblis xislatli, kibru g‘ururga berilgan odam, manmanlik tufayli o‘zingni 
yo‘qotibsan, shu bois ham maqsaddan uzoqsan. Sen o‘z xayollaring bilan mag‘rur 
bo‘lganing uchun ma’rifat talabi nima ekanini bilmaysan. Joning hali nafsing changalida, 
miyangda devlar va darrandalar g‘ujg‘on o‘ynaydi, xom tasavvurlar va xom xayollarga 
giriftorsan. 
Bugina emas, o‘zing ham yaxlit xomxayolsan. Senga yo‘lda ko‘ringan nur nur emas, 
balki nor (olov)dir, ishqing, zavqu shavqing ham xayoldan tug‘ilgan, aytgan gaplaring 
esa taxminu gumon yoki safsatadir. 
Yo‘ldagi bu yorug‘likka aldanma. Sening nafsing hali sen bilan birga, shuning uchun 
ogoh bo‘lgin: odam bunday tig ko‘tarib turgan dushman (nafs) bilan birga yurib omon 
qoladimi? Agar sening tasavvuringda nafsdan bir yorug‘lik paydo bo‘lsa, u sen uchun 
xuddi chayon chaqqan joyga karafs qo‘yganday bo‘ladi!
1
 Sen bu najas nurga aldanib 
yurma, modomiki quyosh emas ekansan, o‘zingni zarra deb bil! Yo‘lning qorong‘iligidan 
qo‘rquvga tushib, noumid bo‘lma, ammo yo‘ldagi nurni Quyosh deb ham bilma. 
Ey aziz, toki o‘z xayollaring bilan band ekansan, qabul va rad etishlar, e’zozu 
kamsitishlar hech narsaga arzimaydi. Vujud (mavjudlik) xayollaridan tashqari chiqsang, 
mavjudlik doi-rasi chizig‘i sendan uzoqlashadi. Agar senda vujuding -borlig‘ing tasavvuri 
saqlanib tursa, shu bilan o‘ralashib turaversang, Yo‘kdik - Ilohiyot olami uchun yaroqdi 
hech narsaga ega bo‘lmay yuraverasan. Bu yo‘lda agar senda borliq (dunyo) bo‘lsa, 
demak sen hali g‘o‘rsan, butparastsan, kofirsan. Agar ana shu borlig‘ingga bir nafas 
berilsang, orqa-oldingdan o‘q yomg‘iri yog‘ilajak, toki bor (tirik) ekansan, jon azobiga 
mahkumsan. Ya’ni joning iztirobu qiynoqda ekanligiga, orqangdan yuz xil ta’na-
malomatlar kelishiga sabr qil, chida. Agar sen o‘zing ilohiy borliq sari keladigan bo‘lsang, 
turmush ming xil malomatni orqangdan oshkor etadi.