CX
Hikoyat
Arastuning bir shogirdi bolib, ustozining har bir darsida hozir bo’lar edi. Donishmand
faylasuf unga alohida ehtirom ko'rsatib, barcha shogirdlaridan ortiq hurmatlar edi.
Yoshlik chog'idan yonida ulg'aytirib, unga o'zida bor maxfiy ilmlarni o'rgatgan edi. U
olimning to'rt yuz yirik donishmandi orasida barchasidan ortiq bolib, faqat Arastudan
kam edi.
Donishmand o'zicha mazkur shogirdini kelajakda Iskandarga yaqin mulozim etishni
xayol qijardi. O'zim bir yoqqa ketsam, u lskandar huzurida farzandim kabi o'rnimni
bosadi, deb o'ylardi. Xullas, bu shogird hikmat bobida yuksaklikka erishib, hatto
yig'inlarda Aflotun bilan ham bahslashadigan darajaga yetdi.
Kunlardan bir kuni u ko'chadan o'tib ketayotgan edi, nogahon birovning ishqi uning
ko'ngli tomon yo’l topdi. Kofirlar ibodatxonasidan chiqqan bu go'zal oy yuzli va
kumushbadan, toshyurak kofirlar kabi zolim bolib, noz bilan yuz dinni talon-toroj etuvchi
va hikmat ahlini zoru shaydo qilgudek nihoyatda chiroyli qiz edi.
Faylasuf shogird uning domiga giriftor bo'lganidan so'ng, ko'ngli unga oshiqi zor
bo'ldi. Vasliga yetishmoqqa bel bog'lab, oraga kishilar qo'ydi. Va nihoyat, ko'p molu
mablag' sarflab, u dilraboni o'ziga moyil qildi hamda o'z nikohiga oldi. Bu but (qiz) vasli
qo'liga kirgach, xuddi kofirlar kabi butparast bo'ldi, ya'ni u go'zal qiz oldidan nari
ketmadi. Kechayu kunduz ko'zini undan olmasdan, unga maftun bo'lib, kitobga qaramay
qo'ydi. U go'zal mahvashga shu qadar mubtalo bo'ldiki, hattoki ustozidan saboq olishni
ham esidan chiqardi.
Ustoz uning bu holga tushganini ko'rib, nasihat yo'li bilan chorasini topmoq istadi.
Ko'p pand-nasihatlar qildi, ammo bu nasihatlar baloning oldini olishda yordam bermadi.
Ustoz qarasa, ilmu hikmatlari zoye' bo'lib, necha yillik chekkan zahmatlari bekor
ketmoqda. Benazir faylasuf har qancha o'ylab ko'rmasin, bu dardni davolashning ilojini
topa olmadi. Oxiri maxfiy chora qo'llab, u go'zalga kuchli bir dori berdi. Go'zal dorini
ichgach, ohu fig'on tortgancha yiqildi, ahvoli vaqt o'tgan sayin tobora yomonlasha
boshladi.
Yigit uni tuzatish uchun turli choralar qo'llab ko'rdi, ammo ular hech bir foyda
bermadi, sanam kasallikdan tuzalmadi. Bu mushkilotga mubtalo bo'lgan yigit chora
topmoqqa ojiz qolgach, ustozi huzuriga g'amgin bir holda kirib bordi. U boshini malomat
bilan quyi solgancha, ko'p hijolat chekib, o'z holini bayon qildi. Ustoz shogirdining bu xil
ehtiyojmandligini ko'rib, davolash uchun bemor qoshiga keldi. U shogirdiga dedi:
.— Tur, sen bugun xizmatga bor. Iskandarga qulligingni bajo keltir. Men bemoringni
davolab, parivash yoringni, tuzataman.
Shogird ustoz so'zlarini qabul qilib, yo'lga ravona bo'ldi.
Ustoz kasalni davolashga kirishdi. U me'dani tozalaydigan behad kuchli bir dori
Lisonut-tayr. Alisher Navoiy
Do'stlaringiz bilan baham: |