Microsoft Word Ko‚chmas mulkka investitsiyalash doc

Investitsiyalar – kapitalni iqtisodiyotni turli sohalariga uni saqlash 
va ko‘paytirish maqsadida uzoq muddatli jalb qilinishi. Ularning 
quyidagi turlari mavjud: real (capital yaratuvchi) investitsiyalar – mav-
jud shirkatni, ishlab chiqarishni texnik qurollantirish, rekonstruksiya 
yoki yangisini qurishga pul jalb etish. Moliyaviy (davlat, boshqa shirkat-
lar, investitsion fondlar aksiya va qimmatli qog‘ozlarini sotib olish 
uchun portfelli pul jalb etishlar). Birinchi holatda vositalarni jalb etayot-
gan investor-shirkat, o‘z ishlab chiqarish kapitalini – asosiy ishlab 
chiqarish fondlari va ularni ishlashi uchun zaruriy aylanma vositalarni 
oshiradi. Ikkinchi holatda investor, dividend – qimmatli qog‘oz uchun 
daromadni olib moliyaviy kapitalini ko‘paytiradi. Bunda yangi ishlab 
chiqarishga pul jalb etishni investitsion loyihalarni amalga oshirish 
uchun moliyaviy vositalarni jalb etishga aksiyalarni chiqargan boshqa 
tashkilot va shirkatlar amalga oshiradi. 
Investitsiyalashni boshqa ko‘rinishlari quyidagilar: yer uchastka-
lari, mulkiy huquq (pul ekvivalentda baholangan), sanoat mulki, ishlab 
chiqarish sektorlari huquqini o‘tkazilishiga lisenziya, ixtiro uchun 
patent, yangi texnologiyalar uchun guvohlik, foydali modellar va sanoat 
namunalari, tovar belgilari, firma nomlanishlari, ishlab chiqarish mahsu-
loti va texnologiyasi uchun sertifikatlar, yerdan foydalanish huquqlari. 
Mavjud asosiy fondlarni ehtiyojdagi aylanma vositalarni jalb 
etmasdan, yuritish va yangilarini yaratishga jalb etiladigan investitsiya-
lar, kapital kiritmalar shakliga ega. Kapital kiritmalar asosiy fondlarni 
oddiy va kengaytirilgan yuritishini ta’minlovchi barcha vositalarning hal 
qiluvchi qismini tashkil etadi. Ular tarkibiga asosiy fondlar eskirishini 
o‘sishi va uni o‘rnini bosishga barcha kapital xarajatlarni kiritiladi, ular-

---

 
28
ga yana asosiy fondlarni kapital ta’mir va modernizasiyasiga ketadigan 
xarajatlar ham kiradi.