Microsoft Word kiprikda qolgan tong ziyouz com doc

www.ziyouz.com kutubxonasi 
55
Буюк Венеция аста-секин умрини тугатаётганга ўхшарди. 
Энди сафар Римдан сал наридаги Пиза шахрига. Зуҳро билан Умида автобусда кетарканлар 
Умиданинг болалиги тутди. Эркаланиб Зухронинг тиззасига бош қўйиб, қўлларини силай 
бошлади. Автобусдаги йўловчи хотинлар инглиз тилида: Кичкина Леди эрка экан деб кулишди. 
Бу гап Зухрога малол келгандек бўлди. 
— Уч йилда энди кўришдик. Леди Лондонда ўқийди. Мен Тошкентда яшайман, бир-
биримизни ҳаддан ташқари соғинганмиз, — деб жавоб қилди Зуҳро. 
Хонимлардан бири «Вери вел, сенкю» деб Умиданинг елкасини силаб қўйди. 
Бир томонга оғиб қолган жаҳонга машҳур «Пизанская башня» деб аталган, «Пиза 
минораси» олдида узоқ туриб қолдилар. Кети узилмай келиб турган машиналардан тушган 
сайёхлар оғиб қолган минора атрофида кино, фотокамераларида уни тасвирга туширардилар. 
ТТТу оғиб қолган минорани ҳозирги замон техникаси билан қаддини ростлаб қўйиш мумкин 
эмасмикин деган савол кўнгилдан ўтди. 
Мумкин албатта. Ойга одам чиқариб уни аппарат ёрдамида яна ерга қайтариб олиб тушган 
ҳозирги замон илмига, техникасига битта қийшиқ миноранинг қаддини ростлаб қўйиш нима 
деган гап? 
Аммо Пиза минораси шу бир томонга оғиб қолгани билан машҳурдир. Агар уни тик қилиб 
қўйсалар у ҳеч кимнинг назарига тушмайдиган оддий бир минора бўлиб қолмайдими? Уни 
кўргани одамлар келмай қўядилар. Италия туризми нақд «луқмайи ҳалол» даромадини йўқо-
тади. 
Мопассаннинг «Майиблар онаси» деган ҳикояси бор. Бир хотин пул топиш ниятида 
ҳомилалигида қорнининг бир неча жойидан рўмол билан, тасмалар билан сириб боғлаб 
ташлайди. Ой-куни келганда у қинғир-қийшиқ бола туғади. Бундан хабар топган шов-шув 
ишқибозлари болани катта пулга сотиб олиб, жонли ғаройиботлар очиқ кўргазмасига обориб 
намойиш қиладилар. Хотин шунақа қинғир-қийшиқ болаларни кетма-кет туғаверади. Бу 
«иш»ни бизнесга айлантиради. Шу орқали бойиб кетади. 
Бу гапларнинг Пиза минорасига қанчалик алоқаси бор, билмайман. Қадди тик минорадан 
кўра ночор миноранинг кўп даромад келтираётгани шундай ўйлашимга. сабаб бўлгандир. 
Энди навбат харобага айлана бошлаган, лекин қолган қисми кўз қорачиғидек асраб-
авайлаб сақланаёткан машҳур Рим колизейини кўриш, томоша қилишга. Шу ниятда буюк 
ҳурмат ва эътиқод билан колизей остонасига қадам босдик. 
Кирғокдан топган чиғаноққа қулоқ тутсангиз денгиз тўлқинларининг, довулларининг 
гувиллашини эшитасиз. 
Агар кўпни кўрган колизей ғиштларидан бир бўлагини олиб қулоққа тутсангиз, бу ерда 
бўлиб ўтган тантаналар, гладиаторларнинг буқа билан олишув пайтидаги шовқин-суронларни, 
одамларнинг ҳайқириқларини эшитармикансиз? 
Бу ерда бўлиб ўтган ҳодисалар тасаввурга, ҳатто хаёлга ҳам сиғмасди. 
Зилзила ёхуд момақаддироқ қудратига тенг бир туртки мудраган колизейни минг йиллар 
уйкусидан уйғотиши керак. Шунда сиз ҳам уйғоқ колизейнинг галереяларидан жой оласиз. 
Ана, Марк Антонийни гиламга ўтқазиб ўнта қул кўтариб келяпти. Дур, гавҳарлар билан 
безанган беқиёс гўзал малика Клеопатра унинг истиқболига чикди. 
Колизей қозондек қайнаяпти. Римликларнинг олқиш овозлари колизейдан тошиб шаҳар 
устида айланиб юрипти. 
Яна бир ғишт бўлагини олиб қулоққа тутасиз. У гунг, у соқов. Лекин сизнинг тасаввурингиз 
унга тил-забон ато қилади. Аста гапира бошлайди. 
Зухро билан Умида Колизейдан худди минг йилликлар ичидан бугунги кунга чиқиб 
келаётганга ўхшардилар. Дунёнинг бошланишидан то шу кунгача бўлиб ўтган воқеаларнинг 
«шоҳиди» бўлиб, энди бутунлай янги бир оламга етиб келгандек эдилар. 
Энди сафар Испания пойтахти Мадрид шаҳрига. Унда бир кун бўлиб Гибралтар бўғозига 

---

Киприкда қолган тонг (қисса). Саид Аҳмад