Microsoft Word kartografiya doc


Wquv wlkashunoslik atlaslari va wquv topografik kartalar



Download 12,54 Mb.
Pdf ko'rish
bet84/101
Sana14.04.2022
Hajmi12,54 Mb.
#550158
1   ...   80   81   82   83   84   85   86   87   ...   101
Bog'liq
KARTOGRAFIYa

10.6. Wquv wlkashunoslik atlaslari va wquv topografik kartalar 
Sobiq 
İ
ttifoq davrida h’ar bir respublikaning va Rossiya federatsiyasining 
kwpchilik 
viloyatlarining
wquv-wlkashunoslik atlaslari nashr qilingan edi. 
Shunday atlas dastlab 1961 yilda Tambov viloyatining atlasini nashr qilish bilan 
boshlangan edi. Shu tipdagi atlaslar 50 dan ortig’i nashr qilingan, bu atlaslar
wquvchilarning wz wlkasini wrganishlarida ah’amiyati katta. Lekin bunday 
atlaslar faqat Rossiya federatsiyasi oblastlari uchun chop etilib, boshqa 
respublikalarning oblastlari uchun nashr qilinmagan. Lekin mustaqillikdan swng 
Ukraina Respublikasi viloyatlarini h’am shunday atlaslari chop etilmoqda. 
Wsha davrda 1981 yilda Wzbekistonning h’am wquv-wlkashunoslik atlasi 
chop etildi. Atlas h’ajmi va jih’ozlanishi bwyicha ancha yuqori saviyada tuzilgan. 
Hozirgi vaqtda respublikamiz maktablari uchun wquv atlaslari chop etilib, davr 
talabi darajasida emas. Respublikamiz viloyatlarini h’am wquv-wlkashunoslik 
atlaslarini yaratish ustida ish olib borilmoqda. Chunki respublikamiz 
viloyatlarining tabiati rang-barang, iqdisodi
ё
ti turlicha bwlib h’ar bir viloyat 
ё
ki 
region (iqtisodiy geografik rayon) lar uchun shunday atlas yaratish zaruriyati 
tug’ilmoqda. Masalan, Farg’ona vodiysi, Toshkent voh’asi h’amda Janubiy 
Wzbekiston atlaslari va h’.z.lar. Bunday wquv-wlkashunoslik atlaslarini 
yaratuvchi kadrlar va nashr qiluvchi kartografik fabrikalar mavjud. 
Wquv topografik kartalar va ulardan foydalanish. 
Yuqorida topografik karta twg’risida qisqacha twxtalib wtilgan edi, yani uni 
dalada topografik s
ё
mka 
ё
rdamida vujudga kelishi, mazmuni va xususiyatlari 
twg’risida aytib wtilgan edi. 
Endi topografik karta va uning geografiyani wrganishdagi roli twg’risida 
twxtab wtmoqchimiz. 
Topografik kartalar geografik kartalarning asosini tashkil qiladi. Tafsilotlar 
shartli belgilar asosida generalizatsiya qilinib (saralanib, umumiylashtirilib), 
asosiylari qoldiriladi. Demak, masshtab kichraygan sari tasvirlana
ё
tgan obektlar 
soni kamayadi, chunki tasvirlana
ё
tgan maydon h’am kichrayadi. 
Shu vaqtgacha wrta maktablarda foydalanib kelina
ё
tgan wquv topografik 
kartalari 1:10 000, 1:25 000, 1:50 000 va 1:100 000 masshtablarda bwlib 
asosan «SNOV» nomi bilan yuritiladigan Rossiya landshaftini tasvirlovchi 
kartalardir. Unda asosan wrmonlar, wrmon-dasht, zonalari tasvirlanib, 
Wzbekiston Respublikasi h’ududining landshafti aks ettirilmagan. Shuning 
uchun Wzbekiston h’ududini aks ettiradigan yirik h’am masshtabli topografik 
kartalar yaratish zaruriyati tug’ildi. Bunday wquv topografik kartalarda 
respublikamizning wziga xos landshaftlari, yani tog’ landshafti, tog’oldi adirlar 
lanshafti, yangi wzlashtirilgan erlar, eskitdan wzlashtirilib kelina
ё
tgan erlar, chwl 
va qum landshaftlari h’amda ah’olisi zich bwlgan h’ududlar aks ettirilgan bwlishi 
kerak. 


136
Bunday yirik masshtabli topografik kartalar faqat maktab wquvchilari 
uchungina zarur bwlmasdan, akademik-litseylar, kasb-h’unar kollejlari, h’arbiy 
wquv yurtlari uchun h’am juda zarur. Chunki yirik masshtabli topografik 
kartalarda er yuzasining h’aqiqiy landshaftini wquvchilarga tushuntirish oson 
bwladi. 

Download 12,54 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   80   81   82   83   84   85   86   87   ...   101




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish