Microsoft Word Jahon tarixi rasmsiz pechat varianti doc

yilgacha davom etgan umummamlakat miqyosidagi O‘rta 
Podsholikka asos solinib, bu davrda 11, 12 va 13-sulola firdavilari 
podsholik qildi.  
O‘rta podsholik davrida xo‘jalik va ichki hayot. Misrda 11 va 12 
sulola fir'avnlari davrida yana qaytadan qudratli, markazlashgan davlat 
vujudga keldi. Bu davlat Shimoliy-Sharqiy Afrikada hukmron 
bo‘lishga va qo‘shni mamlakatlarga o‘z ta'sirini kuchaytirishga intildi. 
12 sulolaning qudratli fir'avnlari zamonida Misr yana katta va kuchli 
davlat bo‘lib birlashganidan so‘ng, xususan, Amenemxet III davriga 
kelib, sun'iy sug‘orish tarmoqlari ancha kengaytirilgan va 
mukammallashtirilgan. O‘rta Podsholik davrida Fayum vohasida, 
ayniqsa, irrigatsiya sohasida katta ishlar amalga oshirildi. Bu vohada 
Yunonlar Marida ko‘li deb atagan va alohida kanal vositasi bilan 
Nilga tutashtirilgan katta suv ombori mavjud bo‘lgan. Irrigatsiya 
sohasida olib borilgan bu ishlar natijasida Fayum vohasida 
dehqonchilik rivoj topdi.  
O‘rta Podsholik davrida mamlakatda ichki 
savdo-sotiq rivojlanishi bilan bir qatorda, tashqi 
savdo aloqalari ham taraqqiy etdi. Misr 
shimoliy-Sharqda Finikiya, Falastin, Ikki daryo oralig‘i va Kichik 
Osiyo bilan savdo aloqalarini olib bordi. U tomonlardan Misrga qora 
                                                 
1
 Немировский А.И. История Древнего мира. В 2-х частях. Античност. М., 
«Владос», 2000. 
Savdo-sotiqning 
rivojlanishi 

---

 
 
72
yog‘och, qo‘rg‘oshin, kumush, qimmatbaho toshlar, Kritdan esa 
dengiz kemalarida mis keltirilar edi. 
Misr savdogarlari janubda Nubiya va Punt o‘lkasigacha 
borganlar. Ular u yerdan oltin, fil suyagi va boshqa qimmatbaho 
buyumlar olib kelganlar. Savdo-sotiq suv yo‘li - Nil daryosi va Qizil 
dengiz orqali olib borilgan. Shunday qilib, 12 sulola fir'avnlari davrida 
Misr Yaqin Sharqdagi eng qudratli davlatga aylandi. 
Kambag‘allar va qullar qo‘zg‘olonlari. Misrda kambag‘allar va 
qullar ko‘targan qo‘zg‘olonlar haqida bizga turli manbalardan ma'lum. 
Olag‘ovur yillarda shaharlarda tez-tez qo‘zg‘olonlar ko‘tarilib, ularda 
quyi tabaqa aholisi ishtirok etgan. Shaharda ko‘tarilgan qo‘zg‘olonlar 
haqida o‘sha zamon adabiy yodgorliklarida aytib o‘tiladi. Masalan, 
papirus yozuvlardan birida qo‘zg‘olondan “xarob bo‘lgan” bir shahar 
to‘g‘risida so‘z boradi. 
Fir'avn, kohin, amaldorlarning obro‘yi, oddiy xalq va qullar 
mehnati hisobiga oshib borgan. Mamlakatdagi ichki nizolar va 
fir'avnlarning bosqinchilik siyosati xalq ommasi va qullar ahvolining 
yomonlashuviga olib kelgan. Xuddi ana shu davrda fir'avn va mahalliy 
amaldorlar jabr-zulmidan bezgan xalq mavjud tuzumga qarshi bosh 
ko‘targan. Bu qo‘zg‘olon miloddan avvalgi 1750 yilda sodir bo‘lib, 
unda oddiy xalq bilan birga qullar ham faol ishtirok etganlar. 
Misrdagi bu voqyealar o‘sha davrga oid ikki asarda: “Ipuser