Microsoft Word Jahon tarixi rasmsiz pechat varianti doc

Korinf, Megara, Xalkida, Eretriya, Egina, Milet, Smirna, Efes 
kabilar dengiz bo‘yi yoki dengizga yaqin yerda, ayrimlari qazilma 
boyliklarga boy hududda joylashgani sababli, savdo va 
hunarmandchilik ancha rivojlandi. 
Bu vaqtda Attika tepaliklarida uzum, vodiylarda esa zaytun 
yetishtirilib, vinochilik va yog‘ tayyorlash rivoj topdi. Hunarmandlar 
loydan amfora (xum), quvur va boshqa kulolchilik buyumlari 
yasaganlar. Shuningdek, Attikada temirdan mehnat qurollari va qurol-
yarog‘ yasash, mato to‘qish, teridan charm mahsulotlari tayyorlash 
kabi hunarmandchilik sohalari taraqqiy etdi. Afina janubidagi 
konlardan kumush qazib olingan va miloddan avvalgi VII asrda 
Afinada kumush tangalar zarb qilina boshladi. Attikada xo‘jalik 
rivojlanishi qullar soni ko‘payishiga sabab bo‘ldi. Attika bilan savdo 
qiladigan davlatlarning savdogarlari Afina bozorlariga oziq-ovqat va 
hunarmandchilik mahsulotlari bilan bir qatorda ko‘p miqdorda qullar 
ham keltirganlar. 
Miloddan avvalgi VIII asrda afinalik zodagonlar Attika aholisini 
o‘zlariga bo‘ysundirdilar. Afina va Attikaning qolgan hududlarini 
zodagonlardan iborat oqsoqollar kengashi idora qilib, ular o‘z 
hukmronliklarini aristokratiya (“eng yaxshi kishilar hokimiyati”) deb 
ataganlar. Attikaning qolgan ozod aholisi demos nomini olgan. 

---

 
 
291
Demosning asosiy qismini dehqonlar, dengizchilar, hunarmand va 
mardikorlar tashkil etardi. 
Attikada hunarmandchilik, savdo-sotiq va dengizchilikning 
rivojlanishi qullarga bo‘lgan ehtiyojni kuchaytirdi. Qullar sonining 
ko‘payishi yerlik dehqonlar ahvolini o‘zgarishiga olib keldi. 
Kambag‘al dehqon - geomoralar tokzor va zaytun bog‘larini 
kengaytirishga mablag‘lari yetishmas, buning ustiga Attikada tez-tez 
ro‘y beradigan qurg‘oqchilik sababli yaxshi hosil ololmasdilar. 
Oqibatda geomoralar zodagon - yevpatridlardan foiz evaziga qarz 
olishga majbur bo‘lardilar. Agarda geomora qarzini foizi bilan vaqtida 
qaytara olmasa, o‘z yeridan ajralar, hatto o‘zi va oila a'zolari bilan 
birga qul qilinar edi. 
Geomora qarz olganida, yevpatrid uning yeriga qarz toshini 
o‘rnatgan. Toshga geomora kimdan qancha qarzdorligi va qarzini 
qachon uzish muddati yozib qo‘yilgan. Miloddan avvalgi VII asrda 
ko‘plab geomoralar xonavayron bo‘lib, qullik asoratiga tushib qolgan. 
Ayrim shunday qullar yevpatridlar tomonidan chetga qul sifatida sotib 
yuborilardi. 
Miloddan avvalgi VII asr o‘rtalarida demosning zodagonlarga 
qarshi kurashi keskin tus olib ketdi. Butun Attikada ular o‘rtasida 
qonli to‘qnashuvlar ro‘y berdi. Demos vakillari to‘planib, 
zodagonlarga qarshi birgalikda kurashish uchun til biriktirdilar. 
Butun Attikada vaziyat keskinlashganligi tufayli, zodagonlar 
demosga bir oz yon bosib, ko‘pdan va'da qilingan qonunlarni ishlab 
chiqishga rozi bo‘ldilar. Miloddan avvalgi 621 yili qonunlarni ishlab 
chiqib qog‘ozga tushirish vazifasi hukmdorlardan biri - Drakonga 
topshirildi. Endi Attikada barcha sud ishlari “Drakon qonunlari”ga 
binoan amalga oshirila boshlandi. Ular zodagonlarning hayoti va mol-
mulkini muhofaza qilar, qonunlarga ko‘ra odamlar arzimagan aybi 
uchun ham jiddiy jazoga tortilgan. “Drakon qonunlari”da, ayniqsa, 
o‘g‘rilarga qattiq jazo berilib, hatto birovning bog‘idan meva yoki bir 
bosh uzum o‘g‘irlaganlarga o‘lim jazosi belgilangan. Shu sababli 
odamlar “Drakon qonunlari”ni “siyoh emas, qon bilan yozilgan” deb 
ataganlar. “Drakon qonunlari” oddiy xalqning mavjud iqtisodiy 
ahvolini yaxshilamay, unga hech qanday siyosiy huquq bermagani 
uchun, demos bilan zodagonlar o‘rtasidagi ziddiyatni yo‘qota olmadi. 

---

 
 
292