Microsoft Word Jahon tarixi rasmsiz pechat varianti doc

Chandragupta II vafotidan so‘ng taxtga uning o‘g‘li 
Kumaragupta o‘tirdi (415-455). U ham otasi kabi imperiya qudratini 
saqlab qolishga intildi. Sulolaning keyingi vakili Skandagupta (455-
467) ham mamlakatni butunligini saqlab qoldi. Manbalarda u sulola 
xaloskori sifatida tilga olinadi. Guptalarning so‘nggi vakili 
Budxagupta 20 yildan ortiq (475-497) hukmronlik qilgan. Uning 
vafotidan so‘ng xun-eftalitlarga qarshi urush boshlangan. 

---

 
 
224
Mashhur xitoy sayyohi Fa Syan  Chandragupta II hukmronligi 
davrida Hindistonga sayohat qildi. Uning yo‘li Gobi cho‘li va 
Xo‘tanning tog‘li tumanlari, Pomir tog‘ etaklari, Svat va Gandxara 
orqali o‘tdi. U Hindistonning Peshovar, Matxura va boshqa yirik 
shaharlarini ziyorat qildi. Uning asosiy maqsadi buddaviylik diniga 
oid osori atiqalarni izlab topishdan iborat edi. Sayyoh hayoti haqidagi 
esdaliklariga 399-414 yillar voqyealarini kiritgan. U Pataliputrada uch 
yil yashab, bu vaqtda sanskrit tilini o‘rgandi. 
Guptalar davlat tuzumi. Birinchi asrlarda Hindiston hududidagi 
yirik imperiyalardan biri - Guptalar davlat tuzumi haqida kengroq 
ma'lumotlar saqlangan. Tadqiqotchilar fikriga ko‘ra
1
, mazkur davlat 
ilk davrlardan markazlashgan boshqaruv tizimiga ega edi. Ularning 
boshqaruv tizimi Mauriylarning boshqaruvidan deyarli farq qilmasa 
ham, ko‘p jihatdan mukammal bo‘lgan. Bu imperiya hukmdorlari 
mazkur tuzumga bir qancha o‘zgartirishlar kiritdilar. Ma'lumki, taxt 
otadan o‘g‘ilga o‘tar, ba'zi hollarda hukmdor vorisni o‘zi tayinlardi. 
Shu sababli taxt uchun kurash shoh o‘limidan oldin voris 
aniqlanganidan so‘ng boshlanib ketardi. 
Guptalar o‘z istilochilik yurishlarida yengilgan shohlarni qatl etar, 
yerlarini esa o‘z hududlariga qo‘shib olardilar. Bu davrga kelib Gang 
vodiysida yashayotgan xalqlar orasida tenglik qaror topdi. Viloyatlar 
orasidagi savdo aloqalari iqtisodiy turmushni taraqqiy ettirdi. 
Viloyatlar o‘lka va shaharlarga bo‘lingan, imperiya hududidan 
tashqarida unga bo‘ysungan vassal davlatlar ham bor edi.  
Xun-eftalitlar bosqini va Guptalar imperiyasining qulashi.