Microsoft Word islom ensik ziyouz com doc



Download 1,29 Mb.
Pdf ko'rish
bet600/653
Sana30.12.2021
Hajmi1,29 Mb.
#191735
1   ...   596   597   598   599   600   601   602   603   ...   653
Bog'liq
Islom Ensiklopediyasi

www.ziyouz.com kutubxonasi 
325
shu yada ilmini Ye.ga otasi Nuh (as) o‘rgatgan degan nakd bor. Turk otasining vafotidan 
so‘ng Yo. uning o‘rniga o‘tirib yurtni boshqargan. Xalq uni Yo. o‘g‘lon deb atagan. 
 
 
YOQUT HAMAVIY, Abu Abdulloh Shahobiddin Yoqub ibn Abdulloh ar-Rumiy (1179-
1229) -mashhur sayyoh, geograf, adib, tarixchi. Bolalik chog‘ida asir olingan. Uni 
bag‘doddik savdogar Asqar al-Hamaviy Suriyaning Hama (Hamot) shahrida sotib olgan 
va qullarga xos ismlardan Yokut ismini berib, Hamaviy nisbasi bilan atalgan. Yo.H. savod 
chiqargach, xo‘jasining tijorat ishlarini tartibga solib turgan. Keyinroq savdo ishlari bilan 
xo‘jasiga hamroxdik qilib ko‘p mamlakatlarni kezgan. 20 yoshida qullikdan ozod 
qilingach, Bag‘dod sh.ga borib, ilm o‘rganishni davom etgargan. 13-a. boshida 
Xurosonning Marv sh.da yashagan. 1213 y. safarga chiqib, 16 y. davomida Suriya, 
Falastin, Misr, Arabiston ya. o. janubi, Iroq, Eron, Afgoniston, Movarounnahrda bo‘lib, 
geografiya, tarix, filologiya, etnografiyaga oid ma’lumotlar to‘pladi. Manbalardan Yo.H. 
yozgan qariyb o‘nta asarning nomi ma’lum. Shulardan 1224 y. yozib tugatgan 14 jildli 
toponimik asari «Mu’jam ul-buldon» («Mamlakatlar qomusi»)da Farg‘ona vodiysi shahar 
va qishloklariga oid ma’lumotlar ham bor. Yetti jilddi «Mu’jam ul-udabo» («Adiblar 
qomusi») biografik asarida 7-13-a.lar boshigacha yashagan va arab tilida ijod qilgan 
qariyb 1100 olim mufassir, muhaddis, faqih, adiblar hakidagi ma’lumotlarni jamlagan. 
Asarda, jumladan, O’rta Osiyoning Xorazm, Buxoro, Marv, Axsjat, Samarqand, Farg‘ona, 
Forob kabi shahar va viloyatlaridan chiqqan olimlar (Abu-l-Vafo Muhammad Axsikatiy
Abu Rashod Axmad Axsikatiy, Abu Nasr Forobiy, Mansur ash-Shoshiy, Abu-l-Hasan 
O’zgandiy va b.)ning nomi zikr qilingan. «Mu’jam ul-udabo»da muallif buxorolik Ifriqiy 
ijodidan bahramand bo‘lganligani ta’kiddagan. Bu ikki yirik asar qo‘lyozmasi bizgacha 
yetib kelgan, ular Yevropa va Yaqin Sharq mamlakatlari kutubxonalarida saqlanmoqtsa. 
Yo.H. asarlari 13-a.gacha bo‘lgan davr geografiyasi, adabiyoti, tili, tarixini o‘rganishda 
muhim manba sanaladi. 
 
 
YUGNAKIY, Ahmad ibn Mahmud (taxm. 12-a.oxiri - 13-a. boshlari) - shoir, olim. 
Ahmadning bobosi Movarounnahrda islom dinini ilk qabul qilgan turkiy qavmlardan 
bo‘lgan. Alisher Navoiy o‘z asarlarida Yu.ni O’rta Osiyoning mashhur shayxlari qatoriga 
qo‘yib, uning tug‘ma ko‘rligi haqida yozadi. Yu.ning "Hibat ul-haqoyiq" ("Haqiqatlar 
armugoni") asari saqpanib qolgan. U ilk islom davrining turkiy tildagi madaniyat 
obidasidir. Bu asar turkiy elatlarga islomiy odob qoidalaridan ta’lim berishga 
mo‘ljallangan. Asar boshdan oyoq tavhid e’tiqodiga tayanadi, muallif fikrlari Qur’on 
oyatlari, Payg‘ambar hadislari bilan dalillanadi. "Hibat ul-haqoyiq" O’zbekistonda keng 
o‘rganilib, o‘zbek adabiyoti tarixi darsliklariga kiritilgan.  
 

Download 1,29 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   596   597   598   599   600   601   602   603   ...   653




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish