Microsoft Word islom ensik ziyouz com doc

 
XUVAHDRZODA (laqabi; asl ismi Abu Bakr Muhammad ibn al-Husayn al-Qudaydiy al-
Buxoriy) (? - 1090) - buxorolik taniqli muhaddis, mufassir va faqih. Sam’oniyning 
yozishicha, qozi va imom Abu Sobit Muhammad ibn Ahmad al-Buxoriyning jiyani bo‘lgani 
uchun X. deb laqab berilgan. Uning 5 ustozi va 3 shogirdi borligi manbada qayd etib 
o‘tilgan. X. fiqh va hadisga doir 6 asar yozgan.  
 
 
XUMS (arab. - beshdan bir) - islom an’anasida musulmon qo‘shinlari qo‘lga tushirgan 
o‘ljalarning (q. Ranimat) beshdan bir qismi. Uni avval Muhammad (sav) ixtiyoriga, 
keyinchalik xalifalar xazinasiga (q. Bayt ul-mol) ajratilgan, qolgan qismini harbiy 
boshliqlar o‘zlari va lashkarlarga taqsimlaganlar. Bu qoida ilk islom davridayoq Qur’on 
oyatlarida (8: 42) bayon etilgan va shu asosida amalga kiritilgan, u o‘rta asrlarda barcha 
musulmon mamlakatlarida qo‘llanilgan. X. sifatida to‘plangan mablag‘larning beshdan bir 
qismi avval Muhammad (sav) va uning avlodlarini ta’minlashga, shuningdek, qo‘shinlar 
xarajatlariga sarflangan. Xalifalar va keyinga hukmronlar davrida X. xazinaga tushgan.