Microsoft Word islom ensik ziyouz com doc

 
ISROILIYOT - yahudiylar va nasroniylardan o‘tib qolgan oldingi ummatlarning va 
nabiylarning qissalariga tegapshi rivoyatlar. Tavrot va Injilda vorid bo‘lgan xabarlar 
qisman Qur’oni karimda ham zikr etilgan. Mas., Odam(as) va uning yerga tushishi 
qissasi, Muso(as) bilan qavmi yahudiylarga tegishli nakdlar, Iso(as) va onalari Maryam 
haqidagi rivoyatlar va h.k. Bularning hammasi Qur’oni karimda va’z va ibrat uchun 
muxtasar hodda bayon etilgan. Keyinchalik musulmonlar mana shu muxtasar 
xabarlarning tafsilotini avvalgi ummatlarning rivoyatlarida ko‘rishgan va ularni 
o‘rganishgan, iqtiboslar olishgan. Lekin bu ma’lumotlarning sahixdigaga ko‘p ham e’tibor 
berishmagan. Holbuki, Alloh taolo ahli kitoblar o‘zlariga berilgan Kalomni o‘zgartirib 
yuborganlarini Qur’onning bir qancha o‘rinlarida bildirgan edi. Nabiy (sav) ashobiga ahli 
kitob bilan qanday munosabatda bo‘lishni o‘rgatib: "Ahdi kitobni tasdiqlamanglar, 
yolg‘onchi ham qilmanglar", degan edilar. Lekin musulmonlar bunga yengil qaradilar, 
ma’lumot olishda e’tiborsizlik qildilar. Natijada I. tafsir kitoblaridan talaygana joy oldi. 
Ilarning masdari, asosan, 4 kishining nomi bilan bog‘likdir. Ular Abdulloh ibn Salom, 
Ka’bul Ahbor, Vahb ibn Munabbah (bu ikkalasi tobe’in), Abdulmalik ibn Abdulaziz ibn 
Jurayj. 
Ulamolar I.larni 3 qismga ajratganlar: 1. Maqbul xabarlar. Ularning sahihligi 
Payg‘ambar(sav) hadislari orqali bilingan. Mas., sobiq kitoblarda zikr etilgan Hizr 
(as)ning ismi Buxoriy rivoyat qilgan hadisda ham uchraydi. 2. Sukut qilinadigan 
xabarlar. Ularning rost yoki yolg‘onligi ma’lum emas. Bu turdagi rivoyatlarni nasihat va 
ibrat uchun loyiq bir suratda hikoya qilish joiz. 3. Inkor etiladigan xabarlar. Ular 
islom diniga va sog‘lom aqlga xilofdir. Mas., Iso (as)ning xochga osilgani haqidagi 
rivoyatlar. Bu xabarlarni tasdiqlash, qabul etish, rivoyat qilish mumkin emas. Biron 
zarurat tufayli naql etilgan takdirda unga izoh berishlik vojibdir. Ko‘pgina tafsirlar bu 
nosahih xabarlar tufayli ishonchlilik darajasini yo‘qotgan. Allomalar o‘z asarlarida I.larni 
to‘la aniqlab berganlar.  
 

---

Islom Ensiklopediyasi