Microsoft Word imomi a'zam buyuk imomimiz lotin ziyouz com doc

www.ziyouz.com
kutubxonasi 
25
der edingiz, — deydilar Oysha onamiz. — Iftorda yegan taomini qo‘rsangiz, yana u kishi ro‘za 
tutmaganmi, deb o‘ylar edingiz". 
Mana shu hadisdan bizlarga ma’lum bo‘ladiki, tushlik qilmayman deb, saharlikda tushlik hisobiga 
yeyish, iftorda ham tushlik hisobiga yeyish — bu ro‘za tutish emas, balki bir oy davomida o‘zini 
yaxshilab parvarish qilish bo‘lib qoladi. 
Demak, o‘zimizning turli xohish-istaklarimizni bir qadar kamaytirgan holda saharlik va iftorlik 
kilsak, ro‘za-mizning Olloh oldida qabul bo‘lishiga sabab bo‘lar ekan. 
Ro‘zador bilib qo‘yishi lozim bo‘lgan yana bir ish bor. Iftor qilib olgandan so‘ng, men ro‘za 
tutdim, deb xotir-jam bo‘lmasdan, mening gunohlarim yuvildi degan da’volarga o‘tmasdan, balki 
Olloh ibodatimni qabul qilsin, deb kechalarni ham ibodat bilan o‘tkazish ro‘zadorga yarashadigan 
ishdir. Bu Rasululloh sallallohu alayhi vasallamning sunnatlaridandir. Shuning uchun ham Ramazoni 
Sharifda tarovih namozi sunnat bo‘lib qolgan, ya’ni, odatda o‘qiladigan xufton namoziga yana 20 rakat 
qo‘shilib o‘qiladi. Demak, ramazon oyida, imkon qadar kechalarni bedorlik bilan o‘tkazishimiz 
ro‘zamizning husni qabul bo‘lishiga sabab bo‘lar ekan. 
— 
Endi kimlar ro‘za tutishdan ozod qilinishi haqida to‘xtalsangiz...
— Qur’oni Karimda Olloh taolo marhamat qiladi: 
"Ro‘zani tutolmaydigan kishilar bir miskinga fidya bersinlar". Ya’ni, ruza ibodati hamma uchun 
emas, balki uni tuta oladigan kishilargagina farz qilindi. Ro‘za tutishga qodir bo‘lmagan sinflar ham 
borki, ulardan ro‘za soqit bo‘ladi. Musulmonlarning orasidagi qari-qartanglar ("shayxi foniy"lar 
deyiladi arablarda), ya’ni nafaqa yoshidagilarning orasida ro‘za tutishga qiynaladigan, och yurishga 
tabiblar tomonidan ruxsat berilmaydigan kasallari bor bo‘lgan kishilar agar shu ro‘za kunlarida ro‘za 
tutishga qodir bo‘lmasalar, bir bechoraga bir kunlik taomni hadya qilsinlar, shunda ular ham ro‘za 
tutganlik savobiga ega bo‘ladilar, deyildi. Demak, bundan qari odamlar ro‘za tutish o‘rniga fidya bersa 
bo‘ladi, degan mazmun chiqadi. 
Mana shu o‘rinda bir narsaga e’tibor berishimiz lozim. Bizlarda uzoq yillar "namozxon" deganda 
qariyalar va "masjid" deganda esa faqat nafaqa yoshidagi kishilar yig‘ilib namoz o‘qiydigan bino 
tushunilgan. Bularning , hammasi dinimizning mohiyatidan bexabar kishilarning uqtirishlari va balki 
dinimiz dushmanlarining gaplaridir. Aslida, balog‘at yoshiga yetishimiz bilanoq din zim-mamizga 
vazifalarni yuklaydi. Keksayganimizda esa, hozirgina aytganimizdek, bu vazifalardan ba’zilari 
zimmamizdan olib qo‘yilishi ham mumkin. Demak, dini-mizdagi barcha ibodatlarni bizlar kuch-
quvvatga to‘liq yoshimizda ado etib olishimiz lozim ekan. Yeshligimizda, ya’ni ba’zi bir gunoh 
ishlarni qilishga mayl ham, imkoniyatimiz ham bor paytda Xudodan qo‘rqqanimiz uchun savobli 
yo‘lni tanlashimiz ham ibodat bo‘ladi. Qarib, gunoh qilishga qodir bo‘lmagan holatdagana tavba-
tazarru qilish emas, balki dunyoga berilib ketish xavfi bo‘lgan yoshlik yillarida, balog‘at yoshida ham 
gunohdan yuz o‘girib, Olloh uchun ibodat qilmoqlik har bir musulmonning vazifasidir. 
Nafaqa yoshi 60-55 yoshdan belgilanadi. Shu yoshga yetmaganlar orasida ro‘za tutishga imkon 
bermaydigan xastalikka gariftor bo‘lganlar (qo‘li yoki oyog‘i og‘riganlar bunday kasallar sirasiga 
kirmaydi), ya’ni ayni ichki a’zolari, masalan, oshqozoni og‘riganlar, umuman ovqat yemaganligi 
yoxud suv ichmaganligi tufayli yotib qolishi mumkin bo‘lganlar ham ro‘zadan ozod qilinadilar. Lekin 
vaqtincha ozod qilinadilar, xolos. Ya’ni, bundaylar agar ramazon oyida kasal bo‘lib qolib ro‘za 
tutishga qodir bo‘lmasalar, sog‘ayganlaridan so‘ng tutib beradilar. 
Shuningdek, musofirlar ham ramazon ro‘zasini tutishdan ozod qilinadilar. Ya’ni, ramazon oyida 
safarga chiqqan kishilar safar chog‘ida ro‘za tutish mas’uliyatidan ozod bo‘ladilar, lekin safardan so‘ng 

---

Alouddin Mansur. Imomi A’zam — buyuk imomimiz