Microsoft Word imloviy savodxonlikni oshirishda talimiy diktantlar talimiy diktant turlari (1)

Ta’kidiy      diktant.      Bu    diktant    turi    o‘quvchilarni    yozuvda    so‘zlarni    xato    yozishdan  

saqlaydi,    imlo    qoidalarini    ongli    o‘zlashtirishda    o‘ziga    xos    o‘rin    tutadi.    Bunda  eshituv  

organi    orqali  qabul    qilingan    taassurotlar    bilan    birga,  so‘z    tarkibini,  grammatika  va    imlo  

---

qoidalarini,  shuningdek,  to‘g‘ri  talaffuz    me’yorlarini    yaxshi    bilish    ham    talab    etiladi.  

Ta’kidiy  diktantda  matnni  aytib  turishdan  oldin  u  yoki  bu  imlo  qoidasi  izohlanadi.  

 

Masalan,  og‘zaki    nutqda    otlarda  –lar  qo‘shimchasidagi    r    ko‘pincha    so‘z    oxirida  

tushib    qolishga    moyil.  Shuningdek,  l  undoshi    yoki    -la  qo‘shimchasi    bilan    tugagan    fe’l  

o‘zak-negiziga    -ar,    -r  qo‘shimchalari    qo‘shilganda    yoki    ko‘plik    qo‘shimchasi  –lar    dan  

so‘ng  unli  harf  kelganda  r  undoshi hamisha  aniq  talaffuz  qilinishini qiyoslash  orqali ko‘plik  

qo‘shimchasi  imlosini  puxta (ya’ni  har  ikki  holatda  ham  r  yozilishini) o‘zlashtirib  olishlari  

ta’kidlanadi.  

1. Otam – o‘qituvchilar. Ular  maktabda  ishlaydilar. 

2. Bolalar  jalada  qolib   rosa  ividilar. Bolalarning  quloqlari  tagida  vizillab hushtak  chalar,  

yuz-burunlarini  muzdek  tili  bilan  yalardu. (F.M.) 

 

Ta’kidiy    diktantni    og‘zaki    o‘tkazish    ham    mumkin.  O‘qituvchi    jumlalarni    adabiy  

talaffuz    me’yorlariga    rioya    qilgan    holda      sekin    o‘qiydi,  o‘quvchilar    imlosi  

mustahkamlanayotgan  qoidaga  mos  so‘z  yoki  so‘z  birikmalarini  ajratadilar, ularning  imlosi  

izohlanadi.