Microsoft Word haq hamisha golib ziyouz com doc

 
Bola bilan suhbat 
Hazrati Umar (r.a.) erta tongda masjidga borishni odat qilgandilar. U kishi hali azon 
aytilmasdan masjidga kirib, namoz vaqti bo‘lishini kutib o‘tirardilar. 
O’sha kuni ham tong otmay, masjidga otlanib, yo‘lga chiqdilar. Ko‘chada shoshilinch 
ketib borarkanlar, bir bolaga ko‘zlari tushdi. U ham qayoqqadir shoshilib ketayotgandi. 
Hazrati Umar (r.a.) qiziqsinib bolakaydan so‘radilar: 
– Ey bolam, erta tongda bunchalik shoshilib qayoqqa ketyapsan? 
– Namoz o‘qish uchun masjidga boryapman, – burro javob qildi o‘sha bola, – namoz 
vaqti yaqinlashib qoldi. Mening esa tahoratim yo‘q edi, shuning uchun azon aytilmay 
turib, tahorat olishim va namoz vaqtini kutishim kerak. Shuning uchun shoshilyapman. 
Hazrati Umar (r.a.) bolaning javobidan suyundi, ammo uni bir sinab ko‘rish uchun 
yana savolga tutdi: 

---

Haq hamisha g’olib (Umar al-Foruq). Ahmad Muhammad 
www.ziyouz.com kutubxonasi 
27
– Bolam, hali juda yosh ko‘rinasan, hatto namoz ham farz bo‘lmagan, senga qiyin 
bo‘lmayaptimi? 
Ammo bola savolga dovdirab qolmadi, aksincha, bir hayajon ichida qizg‘in javob 
qildi: 
– Hazratim, nahotki, bu ishda yoshning ahamiyati bo‘lsa? Kecha mahallamizda 
mendan ham yoshroq bir bola vafot etdi. Demak, menga ham shuncha yil yashaysan, 
deb kafolatlab qo‘yilmagan. Shuning uchun ibodat qilishga oshiqaman. 
Hazrati Umar (r.a.) bolaning bu qadar zukkolik bilan aytgan javobidan hangu-mang 
bo‘ldi, ikki qarama-qarshi tuyg‘u oQushida qoldi. Bir tomondan bolaning kichik 
yoshdayoq Allohdan qo‘rqib, uning ibodatiga shoshganidan quvongan bo‘lsa, ikkinchi 
tomondan aqlini tanigan kap-katta odamlarning g‘aflatda, jaholatda yurganidan 
mutaassir bo‘lib, qayg‘u chekdi. 
 
Allohning qadaridan... 
Umar (r.a.) bir necha mulozimlar bilan Shom safariga chiqdi. Maqsad – u yerdagi 
musulmonlarning ahvolini o‘z ko‘zi bilan ko‘rish, holidan xabar olish, Shom voliysi, 
mashhur sahobiy Abu Ubayda ibn Al-Jarrohning arzi-iltimoslariga quloq osish edi. O’nlab 
otlar karvoni kechga yaqin Hijozdan keladigan yo‘lda birinchi bo‘lib to‘qnashiladigan 
Shom qishlog‘i – Sirg‘ga yetib keldi. Bu yerda xalifa Umar va uning yo‘ldoshlarini Ajnod 
(Falastin, O’rdun, Damashq, Xims, Qunsurayn) amirlari Shom voliysi boshchiligida kutib 
olgani chiqqan ekanlar. 
Abu Ubayda hazrati Umar otining jilovidan ushlab, xalifaning egardan tushishiga 
yordamlashdi. Ikkovlon quchoqlashib ko‘rishishdi. Hol-ahvol so‘rashildi. Xalifa Umar 
Rasulullohning mashhur sahobalaridan dono va jasur Abu Ubaydani juda hurmatlar, 
uning dilini ranjitmaslikka tirishardi. Abu Ubayda gap orasida Shomda vabo tarqaganini 
aytib qoldi. Hazrati Umar bir sapchib tushdilar. Vabo davosi mushkul, o‘ta yuqumli 
kasallik bo‘lganidan biror tadorikini topish lozim edi. Hazrati Umar ibn Abbosga yuzlanib 
buyurdilar: 
– Ey Abbosning o‘g‘li, menga birinchi muhojirlarni chaqirib kel. 
Ibn Abbos hamsafarlaridan bir necha kishini boshlab keldi. Hazrati Umar ularga 
maslahat soldilar: «Shomda vabo tarqalibdi. Nima qilamiz – kirib boraveramizmi yoki 
ortga qaytamizmi?» Muhojirlar tortishib qolishdi. Birlari Shomga boraverishni maslahat 
berishsa, boshg‘alari behuda halok bo‘lmaslik uchun Hijozga qaytmoqni maqbul 
ko‘rishardi. Har ikkovi tomonning gaplari ham jo‘yaliga o‘xshab ko‘rinardi: 
– Shomlik musulmon birodarlarimizning holidan xabar olgani chiqqan edik. Bu xabarni 
hamma eshitgan, do‘st-dushman qarab turibdi. Do‘stlarimizni hafa qilib, 
dushmanlarimizni shod qilib, ortga qaytsak, qandoq bo‘larkin? 
– Sen bilan shuncha odam Shomga ketyapti. Ular orasida Rasulullohning sahobalari, 
Yasribning mashhur a’yonlari ham bor. Shuncha odamni vabo tarqagan joyga olib borish 
ularni o‘limga mahkum qilmoq ila barobar emasmi? 
– Jo‘nanglar oldimdan, – dedi hazrati Umar ularning ixtilofga borayotganlaridan 
tutog‘ib. So‘ng Abbosga buyurdilar: 
– Menga ansoriylarni chaqirib kel! 
Ular ham muhojirlar kabi Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning vabo haqidagi 
ko‘rsatmalaridan bexabar ekanlar. Ansorlar ham ikkilanib qolishdi. Umar noiloj 
hamsafarlaridan boshqa bir guruhni chorlashga jazm etdi: 
– Menga huv anavi yerdagi Quraysh shayxlaridan fath muhojirlarini chaqirib kel! 

---

Haq hamisha g’olib (Umar al-Foruq). Ahmad Muhammad