Global ekalogik muammolarni e’tirof etish
Bugungi kunda insoniyatning glabal muommalar,Yerning kelajagi haqida o'ylaydigan odamlar juda kam topiladi.Bugungi kunda dunyo mamlakatlari yetakchilarining ozon tuyunigi hosil bo’lishi,iqlim,ob-havoning o’zgarishi,tro'pik o’rmonlaming yo’qoIishi,ayrim o’simlik va hayvonlaming butunlay yo’qolb ketishidagi uchrashuvlar bunday muommalaming oldiniolishga bo’lgan urinishdir. 1968-yilningaprel oyida Rimda dunyoning o’nta mamlakatidan olimlar, pedogo'klar,iqtisodchilar,insonparvarlar,sanoatchilar,halqoro tashkilot vakillari Italiyalik sanoatchi,olim,keng dunyoqarashli inson-do'ktor AURELIO PECHCHEY davatiga javobon to'plandilar.Ular odamlarni hayotga soluvchi mavzu Insoniyatning hozirgi va kelajagidagi murakkab axvolini muxokama etishadi. Insoniyatning tog'diri haqda chuqur tashvishda bo'lgan Aurelio Pcchchey ulami va boshqa insonlami dunyo rivojlanishining uzoq muddatli muommalari borasida bosh qotirishga majbur etadi.
aholining jadal suratlar bilan o'sshi va iqtisodning pasatyish xollari ko'pincha markaziy,hozirgi zamon innsoni o'z halqasiga olib turgan uzoq muddatli muommalar hisoblanadi.Ko'pincha kishilar tarqqiyotining kelajakdagi yo'li,extimol,xatto inson jamiyatning o'zi mavjud bo'lib qolish qolmasligi.dunyning maskur muommalarga niesbatan qanchalik tez vasamarali chora tadbirlar belglash bog'likgini etirof etadilar.shu8nday bo'lsada,dunyo axlisining faqat malum qismigina bu mommalami tushunishga va hal qilishga intladilar.bundan quyudagi xulosalar kelib chiqadi.
Atrof muxut bir qancha manbalardan ifloslanadi va bu iflslanish eksponental o'sish qonuni bo'yichqa sodir bo'ladi.
Biz atrf-muxut ifloslanishning eng so'ngi chegarasi haqida mutloqa bilimga ega emasmiz.
Ekologik jarayon davom etaveradijekinj biosferaning holatinitklash,uni muvfiqlashtirishborasidagi chora -tadbirlar ekologik jarayonlardan orqada qoladi;atrof- muxutdagina ifloslanishi o'zining eng so'ngi chegarasiga yetadi.
4.Ayrim itloslantiruvchilar butun sayyora bo'ylab tarqaladi;ulaming zararli tasiri faqat o'zi tarqalayotgan atrof-muhtdagnia emas,balki unda juda uzoq-uzoq masofalarda ham namayon bo'ladi. Har qanday inson o'z muommalarni biror mo'del yordamida hal etadi.Mo'delbu-murakkab tizim haqidagi tartibga solingan takliflaming oddiy to’plami,bu barcha xis qilish va o'tmish tajribasidan kelib chiqqan holda umumlashtirilgan kuzatishlaming biror to'plamini tanlash yo'li bilan mo'dellash usuli ekologiyada ham keng qo'llaniladi.Uning potensial imkniyati juda kattadir. Mo'dellashekotizm tabatni taxminiy tushuntirish va oldindan aytish imknini beradi.ayniqsa,u atrof muxuttadqiqotining nazariy darajasi yetarli bo'lmagan hllarda juda qo'l keladi.Xuddi anashu yo'nalishda mo'dellash nazariy tuzulmalami hamisha to'ldiradi.Chunki tabiatga amaliy tasir ko'rsatish vabunday tasir oqibatlami nazariy anglash o'rtasidagi farq saqlanib qolaveradi.Biosferani sifat jihatdan yangi varianda qayta qurish uchun,albatta,dastlab bu ishning mo'deli yaratilishi kerak.
Xo'sh insoniyat o'zining bugungi kundagi global muommalarni qanday yo'llarbilan hal etmoqchi.Bizda uning glabal taraqqiyotini mo'dellash bo'yicha loihasi mavjudmi.O'z aqil-idroki bilan bog'liq kelajak senariyasi ishlab chiqilganmi.Bundan ko'rinadi ,aholi sonining ortishi ko’p oziqovqat maxsulotlarini ishlab chiqarishda,buning uchun sanoatni industriallashga va bu o'z navbatida,atrof-muxitning ifloslanishi hamda qayta tiklanmaydigan tabbiy boylikardan tobora ko'proq foydalinishga olib keldi.Demak,ularning har yili ortib borishi qonuniydir.Matematiklar uni eksponensial o’sish deb ataydilar.
Do'stlaringiz bilan baham: |