Microsoft Word global ekologik muammolarning kelib chiqish sabablari va ularni hal qilish chora tadbirlari

3.2 Ekalogik ta’lim-tarbiya

Ekologik ta’lim-tarbiyaning asosiy vazifa va maqsadlari insonni tabiat bilan va unda sodir bo‘layotgan voqeliklar bilan qiziqtirish, inson, tabiat o‘rtasidagi muammolarning kelib chiqish sabablarini aniqlash, yechish yo‘llari, chora-tadbirlarini topish yetarli ekologik bilimlarga ega bo‘lgan holda atrofmuhit muhofazasini amalga oshirishdir. Ekologik ta’lim-tarbiyaning vazifalari quyidagilardan iborat:

Jamiyat va tabiatning rivojlanish qonunlari; ular o‘rtasidagi munosabatlarni chuqur o'rgatish va zamonaviy fikrlay oladigan shaxsni tayyorlash;Ijtimoiyiqtisodiy rejalashtirish va ishlab chiqarish kuchlarini yo‘naltirishda turli tabiiy hududlarning ekologik holatini biladigan va kelajakning ekologik rejasini tuzadigan avlodni tarbiyalash;

Har bir inson, jamiyat va jamiyat ichidagi turli guruhlar, toifalar, sinflarning o‘zlari yashab turgan tabiat, uning boyliklarini saqlashga xizmat qiladigan yoshlarni yetishtirish;

Jamiyat a’zolariga o‘zlarining ijtimoiy, madaniy, diniy qarashlari va urfodatlarini rivojlantirishda yashab turgan joy, vodiy, adirlar, tog‘larning go‘zalligi, ularning inson hayoti va salomatligidagi ahamiyatini tushuntirish, yosh avlodda tabiatga nisbatan mehr-muhabbat uyg'otish ishlarini olib borish.

Yuqoridagi vazifalarni amalga oshirishda bog‘cha tarbiyachilari, maktab va o‘quv yurtlari o‘qituvchilari, turli o‘yinlar, kinofilmlar orqah tabiiy va ijtimoiy fanlarni o‘tishda o‘zlari yashab turgan joydagi tabiiy voqelik va ekologik holatlarga bog‘lab, ta’lim-tarbiya ishlarini olib borishi hamda darslar o'tishi kerak.

Ekologik tarbiyani farzand turilgan kundai boshlamoq vujudimizni uvvatlantirmots, fikrimizii nurlantirmoq axloqimizni guzallantirmoq, zеxnimizni ravshanlantirmoq dеmakdir. Ekologik tarbiyani kim va qanday olib boradi? — dеgan savol paydo buladi. Birinchi -tarbiya ota-ona zimmasidadir. Ikkinchi — borcha, maktab, oliy va urta maxsus bilim yurtlari hamda xozirda faoliyat ko'rsatayotgan madrasalarda amalga oshadi.

Bola tarbiyasida u yashab turgan sharoit, muhit, kishilarning faoliyati katta o'rin tutadi va bu sohada oila, maktab sharoiti xam katta e'tiborga molikdir

Ekologik tarbiya ham tarbiyaning asosiy qismi bo'lib, bolaning axlohiga, xulqatvoriga kuchli ta'sir qiladi va ota-onalarni ularni murg'akligidan boshlab tarbiya qilishga chaqiradi. Ekologik ta'lim-tarbiya va umumiy tarbiya bir-biri bilan bog’liq bir butun jarayondir.

Tabiatni muhofaza qilish, uni asrash, unga nisbatan yaxshi munosabatda bo'lish uchun sog'lom fikr, yaxshi axloq ilm-ma'rifatga qiziquvchi inson bo'lish talab qilinadi.

Boladagi fikriy taraqqiyot oilagagina emas. maktabga, o'qituvchilar faoliyatiga ham bog'liq. Shuning uchun ularga go'zal tarzda tarbiya bеrmoq, yaxshi hulqlarrni o'rgatmoq va ko'rkam odatlarni tushuntirmoq lozimdir. Tarbiya ila bolami oltin etmoqlik va aksina, tuproq qilmoqlik xam mumkin.

Xulosa

Ona zaminimizni jannatga qiyoslasak. xato kmlmaymie. Ammo unda inson qo'li bilan duzaxga aylanaеggan xududlar tobora kupayib bormokda. Dunyoning turli joylarnda tuganmas balolarni kеltnrib chikaruvchi atom, vodorod va shunga uxshash bombalar snnovdai Utkazilmokda, sr ka'ridan minglab tonna kazilmalar kazib olinib. atmosfеraga tonn al ab zaxarli moddalar chikarilmokda. KimSviy, radiakti v chikindnlar suvga, xavoga tashlanayapti. srga kumilayapti. Natijada insoniyatning yashash sharoiti ogirlashib, u turli kasalliklar girdobiga tushib kolmokda. Agar xayot tarzimizni shu tarzda davom etgirsak, erta nnma bo’lishnni xavlga kеltirishnnng uziyoq kishini larzaga soladi.

Xullas, odamzotni algov-dolgovli davrlar kutib turi bdi. Bunday vaziyatdan chikib kеtish, Еrda yana milliard-milliard yillar yashash insoniyatning uz kulidadir. Chunkn biz tabiatni ijobiy vki salbiy tom on ga uzgartirib yuborishdеk »suchga zga buldik. Insonnyatda zndi tabiat sofligini azaliy xolatiga kaytarishdan bki uni butunlay izdan chikarib yuborishdan i borat ikkita yul mavjud. Ba'zi olimlar, mutaxassislar Еr tеz o rada tirik mavjudot yashashnga yaramay koladi. dsgan xulosaga kslib, insoniyatning xayot kеchirishn uchun uzok gallaktikalarda joylashgan uzga yulduzlarni axtarishga tushib kolishdi. Xatto ba'zilar Oyni. Marsni va sharoiti Еrga ya kin bo’lgan boshka yulduzlarni odamlar makoiiga aylantirish loyixalarini il gari surmokda. Ammo bu goyayu loyixalarning tagi puch ekanligini xamma anglab turibdi. Abadiy yashash i i nstar ekanmiz, biz kaysidir joylardan makon izlash Urniga Еrni uz xolatiga kaytarish, tabiat sofligini ta'minlash borasida uylashimiz ksrak zmasmi axir?!Bu yul bir nscha minglab еruglik yil uzoklikda joylashgan, tabiati tirik mavjudot uchun mutlako zid bo’lgan boshka yulduzga kuchib utiishan, unda yashash sharoitini dunvga ksltirishdan kura million karra osonrok va afzalrok ish zkanligi oydsk ravshan.

Insonning ta kom il ga zrishishga bo’lgan intnlishi nakadar chsksiz bulsa, tabiatni muxofaza kilish imkoniyatlari xam shu kadar chеksiz. Insonning tabiatga munosabatining asosinn uning faoliyati bslgilaydi, chunkn, bunday munosabat uchun matеrialni unga tabiatning uzi bsradi. Shunga kura, tabiatga bo’lgan munosabatning Uzgarishi, uz Urnnda, insoniy faoliyat xaraktsri xamda yunalishining xam uzgarishiga olib kеladi.

Fakatgina biz suvii. tuprokni. usnmliklarni. xayvonot olamini. ya'ni tabiatii e'eozlash, asrab-avaylash, uning boyliklarilan tsjab- tsrgab foylalaiishni Urgansak. bu ishimiz kslajagimizni bеlgilab bеrishinn anglab stsak Еr bizni uzok vaktlar bokadi. Bunga esa dastavval kishilarda ekologik malaniyatni yuksaltirib borish orkali erishishimiz mumkin.

Ekologik madaiiyatning shakllanganlnk larajasn fakatgina tabiatga oid tuygularnigina xis kilish emas. balki tabiat va uning sirlarnni bilish soxasidagi bilimlarga tayanishni talab etadi. Chunki tabiat sirlarii bilish orkali iksom tabiatga nisbatai mеxr-muxabbat kuyali. tabiat va i nеon orasidagi muvozanatnnng nakadar muxim axamiyatga ega ekanlngini anglab etali. Insonning tabiat bilan muntazam ravnshda uzaro munosabatda bo’lishi nazarda tutiladngan bulsa, ushbu munosabatlarning zaruriy konuniyatlari ta'lim-tarbiya tizimining asosini tashkil etmogi lozim... Ekologik ta'lim- tarbiyannng asosiy vazifa va maksadlari nnsonni tabiat bilan va unda sodir bulavtgan vokеalar bilan kiziktnrish, i nеon, tabiat urtasidagi muammolarning kеlib chikish sabablarini aniklash. schish yullarini. chora-tadbirlarini topish starli ekologik bilimlarga ega bo’lgan xolla atrof-muxit muxofazasini amalga oshirishdir.

Mashxur ruxshunos olim Dеyl Karnеginiig ta'kidlashicha, nnsonni biror ishni bajarishga undash va kiziktirishning yagona usuli mavjud. U xam bulsa, usha inson kalbida ishni bajarishga chinakam ishtnSk uygotishdir. Majburlov va kiynoklar nsh bеrmaydi...: Bundan shunday xulosa chikarish mumkinki. xar bir kishida atrof-muxitni muxofaza kilish buyicha ishtiSk uygotish va uni ona tabiatii avaylab asrashga undash kеrak buladi.

Xullas. Ona tabiat - nе'matlardan okilona foydalanmaslik. uning faoliyatiga nourin. noxolis, noilmny aralashuvni kеchirmasligini, bu ishlar kеzi kеlib unglab bulmas darajadagi ekologik muammolarni kеltirib chikarishinn anglab rtgan xolla ish tutishimiz. tabiatii muxofaza kilishimiz zaruriyatini zamonning uzi talab etmokda. Biz bor-yugi ana shu talab njrosini ta'miilay olsak. ona zaminimiz jannat makonliginn xеchkachon yukotmaydi. bizni uzok yillar davomida bokadi. knyintiradi. Shu bonе makonimiz bulmish Еrga, undap» xar bir zarraga e'tiborli bulib. ularning yanada rivoj topishi uchun xar birimnz mas'ul ekanligimizni unutmasligimiz shart.