|
Ma’muriy-huquqiy javobgarlik. Atmosfera havosini muhofaza qilish
to‘g‘risidagi qonun va talablarni buzganlik uchun ma’muriy javobgarlik,
O‘zbekiston Respublikasining «Ma’muriy javobgarlik to‘g‘risida»gi
kodeksida
1
ko‘rsatilgan. Ushbu qonunda atmosfera havosini muhofaza qilish
bilan bog‘liq bo‘lgan 85-88-moddalarda aniq ma’muriy javobgarlik hollari
ko‘rsatilgan.
Mazkur ekologik huquqbuzarlikning obyekti atrof-muhit, ifloslantiri-
layotgan obyektlar yoki asosan atmosfera havosi hisoblanadi. Subyekti esa
korxona, muassasa, tashkilotlar yoki yuridik va jismoniy shaxslar bo‘lishlari
mumkin.
Mazkur huquqbuzarliklarni sodir etgan ushbu sohadagi yuridik va
jismoniy shaxslarga nisbatan quyidagi turdagi mamuriy jazo ko‘llaniladi:
1) jarima;
2) ma’muriy huquqbuzarlikni sodir etish quroli hisoblangan yoki
bevosita shunday narsa bo‘lgan ashyoni musodara qilish;
3) ma’muriy huquqbuzarlik sodir etish quroli hisoblangan yoki
bevosita shunday narsa bo‘lgan ashyoning haqini to‘lash sharti bilan olib
qo‘yish;
4) muayyan shaxsni unga berilgan maxsus huquqdan (transport
vositasini boshqarish va ov qilish huquqlaridan) mahrum etish;
5) ma’muriy qamoqqa olish.
O‘zbekiston Respublikasi «Ma’muriy javobgarlik to‘g‘risidagi» ko-
deksning 85-moddasida ifloslantiruvchi moddalar va biologik organizm-
larni atmosfera havosiga chiqarib tashlash, unga zararli fizikaviy ta’sir
ko‘rsatish yoki atmosfera havosidan belgilangan talablarni buzgan holda
foydalanish, 86-moddasida atmosferaga chiqariladigan zararli moddalarni
tozalash inshootidan foydalanish qoidalarini buzish, shuningdek undan
foydalanmaslik, 87-moddasida chiqindilarda ifloslantiruvchi moddalar
normativdan ortiq bo‘lgan transport va boshqa harakatlanuvchi vositalar va
qurilmalarni tayyorlash hamda foydalanishga chiqarish, 88-moddasida
atmosfera havosini muhofaza qilish talablariga rioya qilmaslik uchun ham
javobgarliklar ko‘rsatilgan.
1
Ўзбекистон Республикасининг Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги
кодекси. – Т., 2010.
151
Yuqorida ko‘rsatilgan talablarni buzganlik uchun fuqarolarga eng
kam oylik ish haqining uch baravaridan besh baravarigacha, mansabdor
shaxslarga esa – besh baravaridan o‘n baravarigacha miqdorda jarima
solishga sabab bo‘ladi.
Jinoiy-huquqiy javobgarlik. O‘zbekiston Respublikasi Jinoyat
kodeksi
1
ning atmosfera havosini muhofaza qilish bilan bog‘liq 2-
moddasida sodir etilgan jinoiy huquqbuzarlik uchun jazo tizimi
ko‘rsatilgan.
Atrof tabiiy muhit (atmosfera havosini)ning ifloslanganligi
to‘g‘risidagi ma’lumotlarni qasddan yashirish yoki buzib ko‘rsatish
uchun ham jinoiy javobgarlik ko‘rsatilgan.
Jumladan, Jinoyat kodeksining 194-moddasiga asosan, maxsus
vakolatga ega mansabdor shaxslar tomonidan zararli ekologik oqibatlarni
keltirib chiqargan halokatlar yoki atrof tabiiy muhitning radiatsiyaviy,
kimyoviy, bakteriyaviy ifloslanganligi yoxud odam hayoti yoki sog‘lig‘i,
tirik tabiat uchun xavfli bo‘lgan boshqacha tarzda ifloslanganligi
haqidagi yoxud aholi salomatligining holatiga doir ma’lumotlarni
qasddan yashirilishi yoki buzib taqdim etilishi aholining ommaviy
kasallanishi, hayvonlar, parrandalar yoki baliqlarning qirilib ketishi yoki
boshqacha og‘ir oqibatlarga sabab bo‘lsa, –
eng kam oylik ish haqining yuz baravaridan ikki yuz baravarigacha
miqdorda jarima yoki besh yilgacha muayyan huquqdan mahrum qilish
yoxud uch yilgacha axloq tuzatish ishlari bilan jazolanadi.
O‘sha qilmishlar odam o‘lishiga sabab bo‘lsa, –
uch oydan olti oygacha qamoq yoki muayyan huquqdan mahrum
qilib uch yilgacha ozodlikdan mahrum qilish bilan jazolanadi.
O‘zbekiston Respublikasining Jinoyat kodeksida ko‘rsatilgan
ikkinchi jinoyat turi bu, atrof-tabiiy muhitni, jumladan, atmosfera
havosini ifloslantirganlik uchun jazo chorasini ko‘rsatilishidir.
Ushbu masala Jinoyat kodeksini 196-moddasi quyidagicha o‘z
ifodasini topgan. Ushbu moddaga asosan, yerlarni ifloslantirish yoki
buzish, suv yoki atmosfera havosini ifloslantirish odamlarning ommaviy
ravishda kasallanishi, hayvonlar, parrandalar yoki baliqlarning qirilib
ketishi yoki boshqacha og‘ir oqibatlarga sabab bo‘lsa, –
eng kam oylik ish haqining yuz baravaridan ikki yuz baravarigacha
bo‘lgan miqdorda jarima yoki besh yilgacha muayyan huquqdan mahrum
qilish yoxud uch yilgacha axloq tuzatish ishlari bilan jazolanadi.
1
Ўзбекистон Республикасининг Жиноят кодекси. – Т., 2013.
152
O‘sha qilmishlar odam o‘lishiga sabab bo‘lsa, –
uch oydan olti oygacha qamoq yoki muayyan huquqdan mahrum
qilib, uch yilgacha ozodlikdan mahrum qilish bilan jazolanadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
