Microsoft Word ece. Cep. 156. Uzbek doc

4-боб 
 
ХАЛҚАРО БИТИМЛАР ВА МАЖБУРИЯТЛАРНИ 
БАЖАРИШ 
 
4.1 Халқаро ҳамкорлик учун умумий шароит 
 
 
Сиёсий ва ҳуқуқий шароит 
Атроф-муҳит соҳасида ҳалқаро ҳамкорлик тамойиллари Ўзбекистоннинг халқаро ҳуқуқ нормаларига 
риоя қилишни ҳам қамраб олган ташқи сиёсатида ифода этилган. 
2008 йил 2008–2012 йилларга мўлжалланган табиатни муҳофаза қилиш дастурида атроф-муҳитнинг 
минтақавий муҳофазаси билан яқиндан боғлиқ атроф-муҳит масалаларида халқаро ҳамкорлик учун энг 
сўнгги шароит ифода этилган. У атроф-муҳит борасидаги ратификация қилинган кўп тарафлама 
битимлар (АМКБ)даги мажбуриятларни бажариш, табиатни муҳофаза қилиш билан боғлиқ халқаро 
дастур ва лойиҳаларда қатнашиш ва мамлакат ичида трансчегара ифлосланишни камайтиришга 
йўналтирилган ҳамкорликни рағбатлантириш, чегара ҳудудлари ва сув ҳавзаларида табиий 
ресурслардан оқилона фойдаланиш механизмларини ривожлантиришга қаратилган. 
1992 йил Конституцияси муқаддимасида “умумэътироф этилган халқаро ҳуқуқ нормаларининг 
устунлиги” тан олинишини назардан қочирмаслик керак. Бу нормалар шартномадан ташқари 
мажбуриятларни ҳам ўз ичига олиши мумкин. Бундан Ўзбекистон ўзи тараф бўлмаган атроф-муҳитга 
тегишли шартномларда ифода этилган халқаро нормаларга риоя қилиш учун чоралар кўриши 
мумкинлиги келиб чиқади. 
 
Институциявий шароит 
Табиатни муҳофаза қилиш давлат қўмитаси (ТМДҚ), Қишлоқ ва сув хўжалиги вазирлиги, Ташқи 
иқтисодий алоқалар, инвестициялар ва савдо вазирлиги, Маданият ва спорт ишлари вазирлиги ва 
Гидрометеорология хизмати маркази (Ўзгидромет) Ўзбекистон ратификация қилган асосий АМКБни 
бажарувчи органлари ҳисобланади. Жадвал 4.1 АМКБ масалаларига келганда ушбу давлат 
органларининг орасидаги масъулият тақсимланиши кўрсатилган. 
4.2 Атроф-муҳит борасидаги глобал битимлар 
III-иловада баъзи АМКБлар келтирилган ва Ўзбекистон имзолаганлари кўрсатилган. 
Кимёвий моддалар бўйича халқаро режим 
Ўзбекистон 1998 йил Халқаро савдодаги муайян хавфли кимёвий моддалар ва пестицидлар бўйича 
дастлабки хабардорлик шарти билан розилик тартиб-қоидаси тўғрисида (Роттердам) конвенцияси (ХСП 
конвенцияси) ёки 2001 йил Турғун органик ифлословчи моддалар тўғрисида (Стокгольм) конвенцияси 
(ТОИлар конвенцияси) иборат кимёвий моддалар режимига тўла қўшилган эмас; бироқ ҳозир иккинчи 
Конвенция учинчи марта Вазирлар Маҳкамаси томонидан кўриб чиқилмоқда. 
ТМДҚ ТОИлар конвенцияси ва 1989 Хавфли чиқиндиларнинг трансчегаравий ташилиши ва уларни йук 
қилишни назорат қилиш тўғрисида Базель конвенцияси бажарилишига масъул орган, ҳолбуки Ташқи 
иқтисодий фаолият, инвестиция ва савдо вазирлиги ХСП конвенцияси учун масъулдир. Шундай бўлса-
да, Ўзбекистон «Кимёвий моддаларни халқаро бошқаришига стратегик ёндашув» жараёнида фаол 
қатнашмоқда. Бу 2020 йилга бориб кимёвий моддалар атроф-муҳит ва инсон саломатлигига салбий 

---

68 
таъсири минималлашган тазда ишлаб чиқилиши ва қўлланилишини белгилаб қўйган Барқорор 
ривожланиш 2002 Йоханнесбург жаҳон саммитини қўллаб-қувватлаш, деб ҳисоланади.