Microsoft Word dissertatsiya2017 — копия

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

75 

 

III BOB.  ATOQLI OTLARNING GRAMMATIK GURUHLARI 

 

III.1. Atoqli otlarning grammatik xususiyatlari 

Atoqli  otlarning  grammatik  xususiyatlari  tarkibiga  qoʻshimcha  qoʻshilishi 

yoki bir  mustaqil  ishlatiladigan  yoki  ishlatilmaydigan soʻzlar qoʻshilishi  yoki  ikki 

mustaqil  soʻzning  qoʻshilishidan  hosil  boʻluvchi  atoqli  otlar  yoki  bir  qismi 

mustaqil  holda  ishlatila  olmaydigan  atoqli  otlar,  soʻz  yasovchi,  shakl  yasovchi 

qoʻshimchalar  qoʻshila  olishi  grammatik  ma’no  ifodalay  olishi  atoqli  otlarning 

grammatik  xususiyatlaridir.  Toponimlarni  tasnif  qilish  XIX  asrdan  boshlangan 

boʻlsa ham, hozirgi kungacha oʻz aktualligini yoʻqotgan emas. Bu davr ichida juda 

koʻplab  tadqiqotchilar  tomonidan  nomlar  turli    xil  tasnif  qilindi.  Jumladan, 

1.Nomlarning  atalayotgan  obyekti  nisbatan  tasnifi.  2.  Tabiiy  ravishda  vujudga 

kelgan  va  sun’iy  yaratilgan  nomlar.  3.  Mikrotoponimlar  va  makrotoponimlar.  4 

Nomlarning  strukturasi  boʻyicha  tasnifi.  5.Xronologik    tasnif.  Mamlakatimizda 

toponimlarni 

tasnif 

qilishda 

asosan 

ikki 

yoʻnalish 

yaqqol 

koʻzga 

tashlanadi.1.Leksik - semantik tasnif: 2. Grammatik tuzilishiga koʻra tasnif: 

Ayrim  tadqiqotchilar    toponimlarni  leksik-semantik  jihatdan  toʻrt  gruppaga 

ajratadi.  Atoqli  otlarni  yasalishini  toponimlar  misolida  koʻrib  chiqsak,  toponimlar 

mazkur  territoriyada  yashovchi  xalq  tili  leksikasida  mavjud  soʻzlar  yoki  boshqa 

tillardan  kelib  shu  xalq  tiliga  oʻzlashib  ketgan  soʻzlar  asosida    vujudga  keladi. 

Obyektlarni  bir-biridan    farqlash  yoki  nomlash,  atash  turli  toponimlar  grammatik 

yoʻllar bilan  amalga oshirilishi mumkin.