Microsoft Word chingiz aytmatov sohil yoqalab chopayotgan olapar ziyouz com doc

www.ziyouz.com кутубхонаси 
17
 
* * * 
Кун пешиндан ўтди. Шу аснода у гоҳ бирдан уфқнинг аллақаеридан келиб қолган булутлар 
орасига кириб кетарди. Гўё худди ўша ёқда ҳавонинг авзойи бузилганга ўхшар эди. Қуёш булут 
орасида яширинган ана шундай пайтда денгизнинг тўсатдан ранги ўчиб қорайиб, борлиқ 
кўнгилни ғашлантирадиган зулматга чўмади. Гоҳо эса қуёш булутлар орасидан чиқиб, яна 
баҳоргидай саховат билан нур сочади, ана шу пайтда денгизда лак-лак жонли шуълалар сузилиб 
кўзни қамаштиради, одамнинг дили яна равшан тортади. 
Кириск денгизга хийла ўрганиб, хатто бир оз зерика бошлаган бўлишига қарамай, денгиз 
юзасининг маҳобатидан, поёнсизлигидан ҳамон ҳайратда эди. Ҳар канча сузишса ҳам сувнинг 
охири кўринмайди. Денгиз ҳар қанча катта бўлса ҳам бола қирғоқда юрганида ундан бунчалик 
ажабланмасди. 
Катталар эса хеч нимадан ажабланишмайди. Улар ҳамма нарсага одатланиб колишганди. 
Эмрайин билан Милхун ҳамон илгаригидай, эшкакларни сувга унчалик чуқур ботирмай, равон 
эшиб боришарди. Улар тиним билмас, нафас ростлаб олиш учун ҳам бирор зум Ўрхонни 
ёрдамга чақиришмас, «Қейинроқ, қайтишда, қайиқ юкка тўлганида ёрдамлашасиз, ҳозир эса 
қайиқни бошқариб бораверинг», дейишарди. Кекирдаги бўртиб чиққан, узун-бўйин қари Ўрхон 
эса қайиқ тумшуғида, ўлжасини пойлаётган бургутдай энкайганича ўтирарди. Кўпинча сукут 
сақлар, нималарнидир ўйлар эди. 
Қайиқ эса аввалгидай тўлқинларга тўш уриб, енгил сузиб борарди. Тўлқинларнинг 
қаршилиги ҳам аввалгидай бир маромда эди. Шамол ҳам аввалгидай сув юзалаб эсарди. Улар 
шу зайлда сузишарди... 
— Аткичх! Аткичх! Ана орол! Кичиксийна! — шодланиб қичқирди бирдан Кириск 
бобосининг енгидан тортиб. 
— Қани орол? — ишонмай сўради Ўрхон кафтини пешонасига қўйиб, олисларга қараркан. 
Эшкакчилар ҳам ажабланиб, бола кўрсатган томонга қарашди. 
— Орол уёқда бўлмаслиги керак, — ғудранди чол, чунки бола улар кутмаган, бутунлай 
бошқа томонни кўрсатаётганди. 
Бола янглишмаганди, ўша томонда, олис-олисларда чиндан ҳам денгизда қотиб қолган 
ғадир-будур қўнғир-балчиқсимон юза қимир этмай кўриниб турарди. У худди сув ўртасида 
туртиб чиққан харсангга ўхшарди Ўрхон ўша ёққа узоқ боқиб турди-да: 
— Йўқ, у орол эмас, — деди ниҳоят қатъий ишонч билан. — Кичик сийнага етиш учун ҳали 
тўғрига, кунботарга қараб сузиш керак. Сени айтаётганинг эса бутунлай бошқа томонда. Орол 
ҳам эмас, — давом этди чол. — Йўқ, менимча, бу — орол эмас. 
— Бу сувларда бунақа орол йўқ эди, бунақа оролни сира кўрмаганмиз, — деди Милхун. — 
Кичик сийна чап томонда бўлади, бу эса, билмадим, нима экан? 
— Ўша нарса туман ёки булутми бўлмасин яна? — сўз қотди Эмрайин. — Ёки тўлқин 
ўркачларими десам қимирламаяпти-ку? 
— Шуни айтаман-да, нимайкин? Туман ё булут бўлиши мумкин, яна ким билсин? Жуда 
узоқда. Лекин орол эмас, — хулоса қилди Ўрхон. — Мабодо туман бўлса яхшиликка олиб 
бормайди. 
— Ҳечқиси йўқ, фақат шамол ўзгармаса бўлгани, — эшкакка зўр бераркан дилидагини 
айтди Эмрайин. — Бир жойда турибди, қимирламасдан. Лекин у томонда бизнинг қиладиган 
ишимиз йўқ, нима бўлса бўлаверсин... 
Кириск, аввалига, топган нарсасининг нималиги аниқланмаганидан хафа бўлди, аммо кўп 
ўтмай бу воқеани эсидан чиқарди. 
Овчилар эса янглишмаган эдилар. Тез орада чап томонда сув юзига чиқиб турган Қичик 

---

Чингиз Айтматов. Соҳил ёқалаб чопаётган олапар (қисса)