Microsoft Word bustonul orifiyn ziyouz com doc

 
12-bob  
Ilmni talab qilishga qiziqtirish va fiqhni boshqa ilmlardan afzal ko'rish haqida 
Faqih Abu Lays (rahimahulloh) aytadilar: Inson ilm o'rganishi bilganiga qanoatlanib 
qolmasligi kerak. Chunki Alloh taolo deydi: 
 
"Ayting: biladigan zotlar bilan bilmaydigan kimsalar barobar bo'lurmi?!" (Zumar, 9). 
Ilm ahli boshqa insonlarga nisbatan afzaldir. Nabiy (sollallohu alayhi vasallam): "Olim 
yoki ilm o'rganuvchi bo'lmagan kishida yaxshilik yo'qdir", deb aytganlar. 
Abu Dardo (roziyallohu taolo anhu) aytadilar: "Nima bo'ldiki, olimlaringizni o'layotgan, 
johillaringizni ilm o'rganmayotgan holda ko'ryapman. Ulamolarning o'limi bilan ilm 
ko'tarilishidan oldin ta'lim olinglar. Chunki bir qavmning kichkinasi bo'lsangiz, shoyad 
boshqa qavmning kattasi bo'larsiz. Menga ilmsiz shayxdan xunukroq maxluq yo'qdir". 
Sha'biy aytadilar: "Agar bir kishi Shomning bu chekkasidan Yamanning u chetigacha 
safar qilib, kelajak umrida foyda keltiradigan bir dona kalimani yod olsa, uning safari 
zoe' ketmadi deb o'ylayman". 
Endi bilgilki, ilm bir necha navdir, hammasi Alloh nazdida chiroyliroqdir, lekin fiqhga 
teng emasdir. Kishiga fiqhni o'rganish unga boshqa ilmni o'rganishdan muhimroq bo'lishi 
kerak, chunki fiqhni bilgan kishiga boshqa ilmlar osonlashadi. Fiqh dinning ustunidir. Abu 
Hurayra (roziyallohu taolo anhu) rivoyat qiladilar: "Nabiy (sollallohu alayhi vasallam) 
aytdilar: "Allohning bandalari orasida dinda faqih bo'lganidan ko'ra afzali yo'q". Yana 
aytadilar: "Bitta faqih shayton uchun mingta johil obiddan yomonroqdir". 
Abu Hurayra (roziyallohu taolo anhu) aytadilar: "Bir soat o'tirib fiqh o'rganishim Allohga 
bir kecha fiqhsiz ibodat qilishimdan yaxshiroqdir". 
Ibn Abbos (roziyallohu taolo anhumo) rivoyat qiladilar: "Nabiy (sollallohu alayhi 
vasallam): "Alloh kimga yaxshilikni xohlasa, uni dinda faqih qilib qo'yadi", dedilar". 
Umar ibn Xattob (roziyallohu taolo anhu): "Rahbar bo'lishlaringdan oldin fiqhni 
o'rganinglar". 

---

Bo’stonul orifiyn. Abu Lays Samarqandiy 
 
 
www.ziyouz.com kutubxonasi 
15
Agar inson fiqhdan nasibasini to'la olsa, unda qosirlik qilmasligi hamda zuhd va hikmat 
ilmida, oxirat kalomida, solihlarning shamoillari haqida fikr qilishi lozim. Chunki inson 
fiqhni o'rgansa-yu, zuhd va hikmat ilmi haqida fikr qilmasa, qalbi qattiqlashadi. Qattiq 
qalb Alloh taolodan uzoqdir. Agar nujum bilan hikmat ilmini ta'lim olsa, qalbi 
qattiqlashadi, qattiq qalb esa Alloh taolodan uzoqdir. Agar nujum va hikmat ilmidan 
hisob-kitobni biladigan miqdorda o'rgansa, buning zarari yo'qdir. Agar qiblani bilish va 
hisob-kitobga yo'l topa oladigan miqdorcha o'rgansa, ortiqchalik qilmaydi. Alloh taolo: 
"Va (u yo'llarga) belgilar (qilib qo'ydi. Kechalarda esa kishilar) yulduzlar bilan yo'l 
topurlar" (Nahl, 16), deb marhamat qiladi. Boshqa bir oyatda esa: 
"U quruqlik va dengiz zulmatlarida yo'l topishingiz uchun sizlarga yulduzlarni yaratib 
qo'ygan zotdir. Biladigan qavm uchun oyatlarni batafsil bayon qildik" (An'om, 97), deb 
aytadi. 
Umar ibn Xattob aytadilar: "Ilmi nujumdan qiblalaringni topadigan miqdorda 
o'rganinglar. Qarindoshlaring bilan aloqa qiladigan miqdorda nasab ilmidan ta'lim 
olinglar". 
Nabiyning (sollallohu alayhi vasallam) yulduzlar haqida munozara qilishdan 
qaytarganlari rivoyat etilgan. 
Abdulloh ibn Abbos (r.a.) Maymun ibn Mihronga: "Nujum ilmiga ergashmanglar, chunki 
sehr va folbinlikka olib boradi", deganlar.