www.ziyouz.com
kutubxonasi
55
magazindan xohlagan kiyimini olib kiyar edi. Xalq oshxonadan ishtahasi tortgan taomini
olib yer edi. Xalqdan har biri samolyotda ucha olar edi!
Sovet hukumati davlat boshiga kelib qoliboq... yerni xalqqa bo‘lib berdi. Xalq uchun
shahar-qishloqlarda yoppasiga uy-joy qurib berdi, boshpanohsiz xalq birdan uy-joyli
bo‘ldi. O’zi qurib bergan uy-joy uchun xalqdan pul olmadi! Bundan ortiq yana qanaqa
hukumat bo‘lsin? Men uni oliydan-oliy karomati — bepul uy-joy deb bilaman! Ezgudan-
ezgu merosi —- tekin uy-joy deb bilaman!
— Chin aytasiz, o‘rtoq Rajabov, chin aytasiz.
— Endi, sovet meditsinasini ayting... Sovet xalqi onasini qornidayoq meditsina
yordami oldi. Hali tug‘ilmagan sovet chaqalog‘i meditsina yordami oldi. Keyin, ayol
tug‘ruqxonaga tushdi. Sovet chaqalog‘i tug‘ruqxonada vrachlar ko‘zi oldida yotdi. Sovet
chaqalog‘i... sovet meditsinasi qo‘li bilan tug‘ildi. Sovet chaqalog‘i... sovet vrachlari
kaftida dunyoni ko‘rdi, oppoq choyshablarda o‘ralib yotdi. Sovet chaqalog‘i... tekin
davolandi! Endi, manavi qayta quruvchilar sovet meditsinasini so‘kib boshladi. Agar
sovet meditsinasi bo‘lmasa, manavi qayta quruvchilarni ko‘pchiligi... onasini qornida o‘lib
ketar edi! To‘g‘ri, sovet meditsinasi malakasiz davoladi. Bu sovet meditsinasi yomon,
degan gap emas. Bizda xalq ko‘p, yer ko‘p. Hammani malakali meditsina bilan
ta’minlash qiyin. Endi...
— SSSR xalqlar turmasi, xalqlar turmasi... deydi.
O’zi, shu gap kimdan chiqqan, o‘rtoq Rajabov?
— Albatta, G’arb mafkurachilaridan chiqqan-da! Kimdan bo‘lardi?
— Yo‘q, bu fitna, bu ig‘vo. Chin, SSSR ulkan devorlar mamlakati, uzun devorlar
mamlakati. Bu ulkan devorlar metin qonun-qoida uchun xizmat qiladi. Pokdomon xulq-
axloq uchun xizmat qiladi. Chayir tartib-intizom uchun xizmat qiladi. Masalaga partiyaviy
yondashsak, SSSR tarkibida yuzlab elatlar bor. Ular necha-necha asrlardan buyon kindik
qoni tomgan azaliy yurtida yashab keldi. Hali millat darajasiga ko‘tarilmagan elatlar-da
bekamu ko‘st umr kechirdi. Mayda-mayda elatlar ulg‘ayib... millat darajasiga ko‘tarildi.
Mitti-mitti urug‘-aymoqlar ko‘payib... xalq darajasiga yetdi!
Xalq bo‘ldi! Sovet tuzumida... aymoqlar millat bo‘ldi! Elatlar xalq bo‘ldi! Sovet
tuzumida... bironta-da xalq yo‘q bo‘lmadi! G’arb mamlakatlarida xalkdarni son-sanog‘i
yo‘q edi. Bosh-adog‘i yo‘q edi. Ana shu xalqlar o‘z-o‘zidan... parokanda bo‘lib boshladi!
Ana shu xalqlar o‘z-o‘zidan... yo‘qolib boshladi! Butun-butun xalqlar yer yuzidan... g‘oyib
bo‘ldi! Masalan, Yevropada kelt hamda illiriy, degan xalqlar bo‘lar edi. Keltlar-da,
illiriylar-da tarixiy xalqlar edi. Yuksak madaniyatli xalqlar edi. Bilasizmi, «Buyuk
Britaniya» nomi qaerdan kelib chiqadi? Ana shu tarixiy kelt xalqlari oilasiga mansub
«britt» xalqi nomidan kelib chiqadi! Qani o‘sha xalqlar, qani? Brittlarni nemislar bilan
inglizlarni o‘zi... yo‘q qilib yubordi! Ulkan-ulkan slavyan xalklari bor edi. Boltiq xalqlari
bor edi. Roman xalqlari bor edi. Masalan, pruss, degich Boltiq xalqi bo‘lar edi. Nihoyatda
o‘ziga xos xalq edi, qani o‘sha pruss xalqi? Prusslarni boshiga... nemislar yetdi! Shunday
madaniyatli xalqdan pruss, degan nom qoldi, xolos. Prussiya nomi tarixiy manbalarda bir
uchrab qo‘yadi, xolos. Hozir ham Yevropada bir qator xalqlar yer yuzidan yo‘q bo‘lib
ketish xavfi ostida yashamoqda. Masalan, Buyuk Britaniyadagi irland xalqi, Yspaniyadagi
bask xalqi. Irlandlar-da, basklar-da xalq sifatida yo‘q bo‘lib ketmaslik uchun... jon
talvasada kurash olib bormoqda! Shunday ekan, endi masalaga partiyaviy
yondashaylik...
— Masalani partiyaviy hal etaylik!
— Xo‘p, masalani partiyaviy hal etaylik. Endi, G’arb mamlakatlarini... nima deb atasak
bo‘ladi? Yevropa — xalqlar qabristoni, desak yarashadimi? Yevropa — xalqlar
mozoristoni, desak ep bo‘ladimi?
Bu dunyoda o’lib bo’lmaydi (qissa). Tog’ay Murod
Do'stlaringiz bilan baham: |