Microsoft Word Boymur\340tov tm

Xomuza hosil qilish davri deb tanda iplarini dastlabki holatiga qaytguncha bo'lgan bosh valning aylanishlari soniga aytiladi.
Bu davr to'qima o'rilishining arqoq bo'yicha rapportiga teng bo'ladi. SHodalar harakatiga qarab uch xil xomuza turi mavjud: ochiq, yopiq va yarim ochiq xo- muzalardir.
Agar dastgoh bosh valining har bir aylanishida barcha tanda iplari o'rta ho- latga qaytib kelsa, bunday xomuza yopiq xomuza deyiladi (2.5b-rasm).
Agar dastgoh bosh valining har bir aylanishida barcha tanda iplari o'rta ho- latga qaytmasa ochiq xomuza deyiladi va to'qima o'rilishiga qarab bir qism iplar yuqorigi yoki pastki holatlarda qoladi. O'rta holatdan esa faqatgina yuqoridan past- ga yoki pastdan yuqoriga harakatlanayotgan iplargina o'tadi (2.5v-rasm).
Afzalligi: 1) Iplarning bir qismi harakatda bo'lmaganligi uchun, ular kamroq ishqalanadi va xomuza hosil bo'lishi jarayoniga kamroq energiya sarf etiladi.

2. 
   Mokining xomuza ichidagi harakati uchun qulay sharoit tug'iladi.
   

Kamchiligi: 1) Tanda iplari har xil holatlarda bo'lganligi uchun ularning tarangliklari ham har xil bo'ladi.

2. 
   Uzuqlarni bartaraf etish noqulay bo'ladi, chunki iplar bir tekis joylashmagan bo'ladi.
   

Yarim ochiq xomuzada bosh valning har bir aylanishida faqat holatini o'zgartiruvchan tanda iplarigina o'rta holatga keladi, qolgan iplar esa o'z joyida qoladi. Yuqori xolatdagi tanda iplari bir oz pastga tushib, shu holatda yuqoriga tomon ko'tarilayotgan tanda iplari kelguncha to'xtab turadi. So'ngra ko'tarilayotgan tanda iplari bilan birga yana yuqorigi holatga ko'tariladi 2.5g-rasm.

2.5-rasm. Sarja 2/2 o'rilishi uchun yopiq (b), ochiq (v) va yarim ochiq (g) xomuzalar

Xomuzalar shakliga ko'ra to'liq (13a-rasm) va noto'liq (13b-rasm) xomuza- larga bo'linadi.

2.6-rasm. To'liq (a), noto'liq (b) xomuza turlari SHuningdek xomuzalar shakliga ko'ra ravon, noravon va aralash bo'l)adi.

a)

b)

v)
2.7-rasm. Xomuza shakllari. Ravon (a), noravon (b) va aralash (v) xomuza turlari
Ravon xomuza. Xomuza to'liq ochilgan paytda pastdagi va yuqoridagi tanda iplari bir xil tekislikda joylashgan bo'ladi. Bunday xomuzada arqoq tashlagichlarni (mo- ki, rapira, suv tomchisi va h.k) harakati uchun qulay sharoit yaratiladi(2.7a-rasm). Noravon xomuza. Xomuza to'liq ochilgan paytda pastki va yuqorigi tanda iplari har xil tekislikda joylashgan bo'ladi. Bunday xomuzada arqoq tashlagichlarni (mo- ki, rapira, suv tomchisi va h.k) harakati uchun noqulay sharoit bo'ladi (2.7b-rasm). Aralash xomuza. Xomuza to'liq ochilgan paytda yuqoridagi tanda iplari har xil tekislikda, pastdagi tanda iplari esa bir xil tekislikda joylashgan bo'ladi (2.7v- rasm).

2.