Microsoft Word Boymur\340tov tm

Lamеlsiz

Lamеlli

Uzluksiz

Uzlukli

Markaziy

Yon tomonli
Tanda nazoratchilari

Tanda iplari uzilganda dastgohni to'xtatuvchi mexanizmlarga tanda nazoratchilari deyiladi. Tanda nazoratchilari to'qimada «tandasizlik» nuqsonini paydo bo'lishining oldini oladi.

Tanda nazoratchilari yordamida to'qima sifati yaxshilanadi, to'quvchini ishini engillashtirib (tanda iplarini ortiqcha kuzatishdan ozod bo'ladi), u xizmat ko'rsatatyotgan dastgohlar sonini oshirish imkonini beradi, pirovard natijada dastgoh unumdorligi oshadi. Tanda nazoratchilarining quyidagi turlari mavjud:

1. Mexanik

2. 
   Elektrik
   

3. Optik

Bundan. tashqari, tanda kuzatuvchilar lamelli va lamelsiz tiplarga bo'linadi.
Mexanik tanda nazoratchi. Bu mexanizm asosan avtomatik mokili to'quv dastgohlarida qo'llaniladi. 8.1-rasmda mexanizmning printsipial ko'rin- ishi keltirilgan. Harakat mexanizmga bosh valdan zanjirli uzatma va tishli g'ildiraklar orqali uzatiladi. Lamellar 1 qo'zg'aluvchi 2 va qo'zg'almas 3 rey- kalarga joylashtiriladi. Agar tanda ipi 4 uzilsa, ipi uzilgan lamel reykalar tishlari orasiga tushadi va qo'zg'aluvchi reyka to'xtaydi, natijada mexanizm yuritmasi va richaglar sistemasi yordamida dastgoh ramasiga o'rnatilgan posangini batanda o'rnatilgan urgich yo'liga to'g'rilab qo'yadi.
8.1-rasm Mexanik tanda kuzatuvchi mexanizm 1-lamel, 2-qo'zg'aluvchi reyka, qo'zg'almas reyka, 4-tanda ipi
Batan orqaga harakat qilganda urgich posongining bir elkasiga ta'sir etib, richag va tortqi orqali yurgizuvchi dastani burib yuboradi. Dasta siljib, friktsion orqali harakatni bosh valdan ajratadi va bosh val tormozi dastgohni to'xtatadi.