Microsoft Word Boymur\340tov tm

7.1. STB dastgohini ko'p rangli mexanizmi

STB to'quv dastgohlarida to'qiladigan to'qimalarda arqoq bo'yicha rangli effekt olish uchun ushbu dastgohlar arqoqni almashtirish uchun ko'p rangli mexanizmlari bilan jihozlanadi. Ko'p rangli pribor o'rnatilgan mitti mokili dastgohlar STB2-180, STB4-220 kabi belgilanib, ulardagi 2, 4 raqamlari dastgohni necha rangli pribor bilan jihozlanganligini bildiradi. Ushbu mexanizmlarning tuzilishi dastgoh eniga bog'liq bo'lmaydi. 7.1-rasmda ikki rangli arqoq almashtirish mexanizmini sxemasi keltirё22ilan

7.1-rasm. Ikki rangli arqoq almashtirish mexanizmi sxemasi
1-val, 2-zanjirli uzatma, 3-gardish, 4-barmoq, 5,6- prizma, 7-karton, 8-rolik, 9-sektor, 11-richag, 12- qaytargich, z₁, z₂-shesternyalar
7.2-rasm. Karton plastinkalari

7.1-rasmda STB dastgohlariga o'rnatiladigan ikki xil arqoq ipini almashtirish mexanizmining sxemasi keltirilgan. Unda arqoq ipi uchini qaytargich 12 ushlab turadi va u harakatni richagdan 11oladi. Konussimon tishli sektor 10 valikka 9 mahkamlanganligi uchun harakatni to'rt qirrali yulduzcha dan 5 oladi. To'rt qirrali yulduzchaga esa aylanma harakat diskga 3 o'rnatilgan barmoqlar 4 orqali uzatiladi. Harakatlantiruvchi valik 1 zanjirli uzatma 2 orqali diskga 3 boshlang'ich harakat uzatiladi. Natijada zarb mexanizmining harakat yo'liga kerakli rangdagi arqoq ipi uchini qaytargich keltirib, arqoq ipini mitti mokiga uzatiladi. Mitti moki yordamida esa arqoq ipi homuzaga tashlanadi.

Almashtirish mexanizmi arqoq ip rangini almashtirish haqidagi xabarni prizma ga 6 o'rnatilgan karton dagi 7 plastinkadan rolik 8 orqali oladi. Kartonda har bir rangli arqoq uchun shartli plastinkalar o'rnatilgan bo'lib, ular bir-birlariga uchlaridagi teshiklar yordamida mahkamlanadi. Ikki xil rangli mexanizm uchun plastinkalar profili 2 xil bo'ladi (7.1-rasm). a-a – eni 13 mm, b-b –eni 17 mm, a-b
–ikki o'lchamli, ya'ni bir qismining eni a-a ga, ikkinchi qismining eni esa b-b ga teng bo'ladi.