Microsoft Word Boymur\340tov tm

Milktutgichlar

Tanda va arqoq iplari o'zaro o'rilib, to'qima shakllanish paytida to'qima eni tig' eniga teng bo'ladi (11.7a,b-rasm). To'qima shakllangandan so'ng turli omillar (to'qima o'rilishi, tanda va arqoq bo'icha zichliklar, taranglik va h.k.z) ta'sirida uning eni dastgoh bo'ylamasi bo'yicha qisqarib boradi. SHuningdek ayrim to'qimalarni eni dastgoh qisqarmaydi, misol uchun, shishali to'qimalarda. To'qima enini bo'ylamasi bo'yicha qisqarishiga tanda bo'yicha, ko'ndalang yo'nalishi bo'yi- cha esa arqoq bo'yicha qisqarish katta ta'sir etadi.
a)

b)
11.7-rasm. To'qima taxtlashda milktutgichni joylanishi

Tanda va arqoq iplarini zichiqli zichligi ham to'qima qisqarishiga ta'sir etadi. Tanda iplarini tarangligini kattaligi to'qimani tanda bo'yicha qisqarishiga ta'sir etadi.
11.8- rasmda milktutgich chizmasi keltirilgan. Valikka 1 shaybalar 2 va ignali xalqalar 3 kiygizilgan. SHaybalar 2 valikga 1qopqoq 4 orqali si- qilgan va xalqa 3 shaybada 2 erkin harakatlanadi. Dastgohda milktutgich tut- gichga 5 maxkamlangan va tutgichda 5 dasta 6 o'rnatilgan. Qopqoq 7 bilan barmoq 8 bo'yicha siljiydi. Qopqoq 7 o'q 9 atrofida buriladi va uning holati tutkich 5 va vint 10 orqali rostlanadi. To'qima milktutgich qopqog'i tagidan o'ta- yotganda unga ignali xalqalar ta'sir etib, ular to'qimaga kirib uni arqoq bo'yi- cha siljishidan saqlaydi. SHunday qilib, tanda iplarining tig'ga o'tkazilgan tax- tlash eni ushlab turiladi.

11.8-To'qima milktutgichi

1. 
   valik, 2-shayba, 3-ignali xalqa, 4,7-qopqoq, 5-tutkich, 6-dasta, 8- barmoq, 9-o'q, 10-vint, 11-to'qima
   

Nafis to'qimalarni ishlab chiqarishda to'qima eni bo'yicha enlama milktutgichlar o'rnatiladi (11.9-rasm). Enlama milktutgichlarni afzalligi:

• 
  to'qima eni bo'yicha tanda va arqoq iplari tarangligini bir xilligini saqlash;
  
• 
  to'qima eni bo'yicha to'qima xarakteristikalarini bir xilligini saqlash;
  
• 
  to'qimada naqsh buzilishi bo'yicha nuqson bo'lmasligi;
  
• 
  to'qimada ignalardan teshiklar hosil bo'lmasligi.
  

Milktutgich o'qiga xalqalar valik o'qqa nisbatan har xil burchaklar ostida joylashtiriladi. Vtulkalarda xalqalarning egilish burchagi ko'rsatiladi va shunga qarab, enlama milktutgich xalqalari yig'iladi. Vtulkalarga qo'yiladigan xalqal- arning egilish burchagi 85°, 81°, 77°, 73°, 69° va oxirida o'rnatiladigan uchta xalqaning egilish burchagi 60° bo'ladi.

11.9-rasm. Enlama milktutgich
Milktutgich milk hosil qilish mexanizmiga nisbatan o'rnatiladi, bunda tig'ni to'qima qirg'og'iga olib kelib, enlama tutkich qopqog'i bilan tig'gacha bo'lgan masofani 5 mm qoldirish kerak. Bunday enlama tutkichning asosiy kamchiligi shuki, to'qima yopiq bo'ladi, qopqoq tagidagi to'qimani sifatini tekshirib bo'lmaydi.
11.10-rasmda turli xil milktutgixlar keltirilgan. Bunday milktutgichlar aso- san Vamatex, Somet va N.Pignone to'quv dastgohlariga o'rnatiladi.

11.10-rasm. Turli xil milktutgichlar

Ipak to'qimalarni to'qishda ko'pincha rezina valikli yoki rezina xalqali milktutgichlar ishlatiladi. Bunday milktutgichlarda ignalar bo'lmaganligi uchun
to'qilgan to'qimalarda teshiklar paydo bo'lmaydi va to'qima milki sifatli chiqadi.