Microsoft Word Bolalar nevrologiyasi end doc

STRIO-PALLIDAR TIZIMNING MARKAZIY NERV TIZIMINING BOSHQA 
QISMLARI BILAN BO‘LGAN ALOQALARI
Strio-pallidar tizimning boshqa qismlari bilan bo‘lgan aloqalari juda 
murakkab va boydir. Bu aloqalarning ko‘pchiligining fiziologik vazifasi shu 
vaqtgacha aniqlanmagan. Ular qatoriga strio-pallidar tizimning bosh miya 
po‘stlog‘i bilan to‘g‘ridan-to‘g‘ri bo‘lgan aloqalari kiradi. Ayrim olimlar bunday 
aloqani borligini tasdiqlashadi, boshqalari esa inkor etib, u ko‘ruv bo‘rtig‘i orqali 
o‘tsa kerak deb taxmin qilishadi. 
Strio-pallidar tizim bilan ko‘ruv bo‘rtig‘i, oraliq miyaning o‘zaklari, 
subtalamik va qizil o‘zaklar o‘rtasida ko‘p miqdorda aloqalar borligi aniqlangan.
Strio-pallidar tizimda afferent va efferent yo‘llardan tashqari komissural 
tolalar bo‘lib, ular xiazmaning ustidan o‘tib ikki tomondan yasmiqsimon o‘zaklarni 
bog‘lab turadi.
Aniq o‘rganilgan yo‘llardan biriga bosh miya po‘stlog‘ini striatum bilan 
bog‘lab turuvchi, ichki kapsuladan o‘tuvchi yo‘llarning kollaterallaridir. Bu 
kollateral tolachalar, asosan, dumli o‘zakning boshi tomon yo‘naladilar. Ba’zi bir 
ma’lumotlarga ko‘ra, bu tolalar bosh miya peshona bo‘lagining premotor sohasiga 

---

 90
taalluqlidir. Ammo striatumga afferent yo‘llar, asosan, ko‘ruv bo‘rtig‘ining oldingi 
ventral-medial qismidan keladi. O‘z qatorida ko‘ruv bo‘rtig‘ining bu qismiga 
afferent tolalar o‘rta miyaning to‘r formatsiyasidan, miyachaning oldingi 
oyoqchasidan o‘tuvchi po‘kaksimon o‘zak (nucleus emboliformis) hujayralarining 
aksonlaridan keladi. Miyachadan keluvchi impulslar ixtiyoriy harakatlarni 
koordinatsiyasini ta’minlashda muhim ahamiyatga ega. 
39-rasm.
 Po‘stloq osti o‘zaklari.
1. Dumli o‘zakni boshi 
2. Dumli o‘zakni tanasi 
3. Dumli o‘zakni dumi 
4. Ko‘ruv bo‘rtig‘i 
5. Ko‘ruv bo‘rtig‘i osti o‘zagi 
6. Qora modda 
7. Qizil o‘zak
Striar tizimning asosiy efferent 
yo‘llari lateral ilmoqni hosil qilib, u orqali 
pallidumga, qisman qora moddaga boradi.
Pallidumga 
afferent 
tolalar orqa miya 
va ko‘ruv bo‘rtig‘i yo‘llaridan 
(spinotalamik yo‘l), medial ilmoqdan, 
miyachadan va nihoyat striatumdan keladi.
Yasmiqsimon o‘zakning tashqi bo‘lagining efferent tolalari lateral ilmoq 
orqali gipotalamusga, Forel tutami orqali qizil o‘zakka va miya so‘g‘onining o‘rta 
qavati (tegmentum) dan o‘tuvchi tolalarga boradi.
Pallidumdan to‘g‘ridan-to‘g‘ri orqa miyaga boruvchi yo‘llar aniqlanmagan. 
Qora modda pallidumning aralashgan sohasi deb hisoblanadi. Qora modda 
bosh miya po‘stlog‘ining 6-premotor sohasidan, markaz orqa pushtadan bosh miya 
po‘stlog‘ining tepa, chakka bo‘lagidan, hamda striatum va, ayniqsa, pallidumdan 
impulslar oladi.