Microsoft Word Bolalar nevrologiyasi end doc

 
Nerv tizimining zararlanish klinikasi 
Har qanday allergik jarayonda nerv tizimining zararlanishi kuzatiladi, lekin 
ko‘rinishi turli darajada kechadi. Nevrologik ko‘rinishi gopten yoki antigen 
hususiyatiga, immunologik reaktivlik holatiga va GEB o‘tkazuvchanligini buzilish 
darajasiga bog‘liq. 
Allergenlar kam miqdorda va kam hajmda bo‘lsa tez kechuvchi va sitotoksik 
reaksiyaga sabab bo‘ladi. Immunkompleks patologiyalarni va susaygan 
reaksiyalarni rivojlanishida persistirlangan antigen davomiyligi va antigenemiya 
darajasi ahamiyatga ega. Agar sirkulyatsiya qiluvchi antigen davomli bo‘lmasa, 

---

 330
unda klinik ko‘rinishi tranzitor va o‘tib ketuvchi xarakterga ega bo‘ladi va 
teskarisi, agar organizmda sirkulyatsiya qiluvchi antigen uzoq bo‘lsa (surunkali 
infeksiya, autoantigen), unda miya to‘qimalarning jarohatlanishiga olib keladi. 
Qon tomirlar chigalida va qon tomirlar devorida uncha katta bo‘lmagan o‘lchovda 
immun komplekslar fiksatsiyalanadi. Allergiyada nerv tizimi jarohatlanishining 
klinikasi 3 ta turi farqlanadi: diffuzli, serebral va periferik.
Hozirgi paytda allergiyada nerv tizimining jarohatlanishining 
klassifikatsiyasi quyidagicha: 
1.
Diffuzli turi: 
(meningoensefalomiyelopoliradikulonevropatiya va uning 
variantlari). 
2.
Serebral turi: 
A) serebral vaskulit; 
B) ensefalit, meningoensefalit.
3.
Periferik turi:
A) mononevropatiya 
B) polinevropatiya (aralash, sensor, ko‘proq yuzaki sezuvchanlikning 
jarohatlanishi bilan). 
V) poliradikulonevropatiya.
Nerv tizimi zararlanishining diffuz turi 
Nerv tizimini zararlanishining diffuz turi klinikada meningoense-
falomiyelopoliradikulonevropatiya va uning turli ko‘rinishlari bilan kechadi. Bu 
jarohatlanishning og‘ir shakli bo‘lib, kam hollarda chegaralangan va ko‘proq 
umumiy allergik reaksiya fonida (anafilaktik shok, gipertermiya) yoki teridagi 
o‘zgarishlar ko‘rinishida kechadi. Nerv tizimini zararlanishining diffuz turi asosida 
nerv tizimi qon tomirlarida allergik vaskulitlar, perivaskulyar infiltratlarning hosil 
bo‘lishi, diapedez qon quyilishlar, shishishning rivojlanishi yotadi. Jarayon bosh va 
orqa miyaning oq moddasida ko‘proq joylashib, o‘choqli demiyelinizatsiya hosil 
bo‘lishi bilan xarakterlanadi. Bu turi parda qanotli hashoratlar chaqqanda va qon 
so‘ruvchilar tishlashi natijasida, vaksinadan keyingi asorat yoki dorilarga reaksiya 
sifatida rivojlanishi mumkin. Kasallik o‘tkir yoki o‘tkir osti, ba’zida 
progressivlanuvchi va qaytalanuvchi xarakterga ega. Parda qanotli hashoratlarning 
chaqishi, 5% bemorlarda chaqqandan keyin 1-12 soatdan keyin va kam hollarda – 
qon so‘ruvchi hashoratlarning tishlaganida nerv tizimi tomonidan og‘ir 
reaksiyalarni rivojlanishiga olib keladi, o‘lim holati 14% ni tashkil qiladi.
Nerv tizimining vaksinadan keyingi asorati aktiv immunizatsiya paytida 
bo‘lishi mumkin (ko‘proq bolalar anamnezida allergik reaksiya va immundefitsit). 
Allergik reaksiya ko‘proq bakteriya vaksinasiga, anatoksinga va kamroq virusli 
vaksinalarga nisbatan bo‘lishi kuzatiladi. Hozirgi davrda suvchechak, qizilcha, 
qizamiq, parotit va qutirishga qarshi vaksinalar immunizatsiya maqsadida 
qo‘llaniladi. 
Nerv tizimini diffuz zararlanishi umum miya, ildizli va o‘choqli belgilar 
paydo bo‘lishi bilan xarakterlanib, umumiy belgilar: (poliartralgiya, harorat 
reaksiyasi, umumiy behollik, terlash). Bosh og‘rig‘i diffuz xarakterga ega bo‘lib, 
ko‘ngil aynashi, qusish, shovqinli tovushlar va yorug‘likni ko‘tarolmaslik bilan 

---

 331
namoyon bo‘ladi. Bemorlarning oyoq va qo‘llarda, ko‘krak qafasida, belida 
og‘riqlar kuzatiladi. Nerv tizimini zararlanishi o‘choqli belgilar ko‘rinishida 
namoyon bo‘ladi. Ko‘pchilik hollarda bosh miya nervlari innervatsiyasining 
buzilishi kuzatiladi: ko‘rishning pasayishi, g‘ilaylik, nistagm, burun-lab 
burmasining assimetriyasi, bulbar belgilar. (disfagiya, dizartriya, disfoniya). 
Harakat buzilishlari markaziy parez ko‘rinishida, kam hollarda periferik parez yoki 
aralash xarakterga ega bo‘ladi. Sezuvchanlikni buzilishi o‘tkazuvchi turda, harakat 
koordinatsiyasining buzilishi sensor va miyacha ataksiyasi ko‘rinishida namoyon 
bo‘ladi. Chanoq a’zolari faoliyatining buzilishi ko‘proq o‘tkir davrda kuzatiladi. 
Hamma bemorlarda vegetativ o‘zgarishlar kuzatiladi: gipergidroz, teri 
qoplamlarining oqarishi, taxikardiya, AB pasayishi meningial va ildizcha belgilari 
kuzatilishi mumkin. Orqa miya suyuqligi o‘zgargan yuqori bo‘lmagan limfotsitar 
pleotsitoz kuzatiladi (20-1mkl), likvor bosimi oshgan, ba’zi hollarda normal 
bo‘lishi mumkin.