Microsoft Word Bolalar nevrologiyasi end doc

Davolash. 
BMJ olgan barcha bemorlarni gospitalizatsiya qilish zarur. Yotoq 
rejimi quyidagicha tayinlanadi: engil BMJ 7-10 kun, o‘rtacha og‘ir BMJ 2-3 hafta, 
og‘ir BMJ da 3-6 hafta. Bemor boshiga muz qo‘yiladi hamda quyidagi amallar 
bajarilishi lozim:
1. Umurtqalar yoki boshqa suyaklar bo‘laklarini siljib, qon tomirlar, bosh va 
orqa miyani jarohatiga olib kelmaslik uchun travma olgan bemorlarni bir xarakat 
bilan olib o‘tish zarur. Tez yordamning boshlang‘ich etaplarida MNTni 
so‘ndiruvchi morfin va boshqa vositalarni qo‘llash qat’iyan man etiladi.
2. Gipoksiyaning oldini olish. Nafas yo‘llarining o‘tkazuvchanligini va 
etarlicha oksigenatsiyani ta’minlash zarur. Yengil xushsizlikda nafas buzilishlari 
bo‘lmaganda nazal kateter orqali kislorod tavsiya etiladi. Xushning og‘ir 
buzilishlarida va o‘pkalar jarohatlanganda, nafas markazi zararlanganda 
intubatsiya va IVL qilish zarur.
3. Qon aylanishini turg‘unlashtirish. Gipergidratatsiya va miya shishishiga 
yo‘l qo‘ymasdan turib, qon ketish yoki qusish bilan bog‘liq gipovolemiyani 
korrektsiya qilish zarur. Bunda 1,5-2 litr NaCL izotonik eritmasi (Ringer eritmasi) 
yoki kolloid eritmalar yuboriladi. Glyukozani yuborish mumkin emas. AB 
oshganda gipotenziv vositalar (
β
-blokatorlar, diuretiklar va boshqalar) qo‘llaniladi. 
Kalla ichi bosimini oshishiga olib keluvchi tomirlarni kengaytiruvchi vositalar iloji 

---

 353
boricha kamroq qo‘llash kerak. AB pasaygan bo‘lsa, vazopressor va 
kortikosteroidlar beriladi.
4. Kalla ichi gipertenziyasining oldini olish nafas yetishmovchiligi, arterial 
gipertenziya, gipertermiyani o‘z vaqtida korrektsiya qilish bilan bog‘liq. 
Gematoma inkor etilmaguncha mannitol va boshqa osmotik diuretiklarni qo‘llash 
xavfli, chunki katta ensa teshigiga miya so‘g‘oni tiqilib qolishi mumkin.
5. O‘ta qo‘zg‘aluvchanlikda relanium (10 mg v/i yoki m/o), natriy 
oksibutirat (2 g v/i), galoperidol (5 mg) qilinadi. Shuni yodda tutish kerakki, 
qo‘zg‘aluvchanlik gematoma oqibatida kelib chiqqan bo‘lishi mumkin. Shuning 
uchun dorilarni yuborishdan oldin qon quyilishini inkor etish kerak.
6. Epileptik tutqanoqlarda relanium (10 mg v/i) keyinchalik esa 1-2 hafta 
mobaynida epilepsiyaga qarshi vositalar (finlepsin) tayinlanadi.
7. Og‘ir BMJ da neyroprotektor ta’sirga ega bo‘lgan (Sa kanallarining 
blokatorlari – nimodipin 120 mg/sut), erkin – radikal oksidlanish jarayonlarini 
tormozlovchi preparatlar (antioksidantlar), qo‘zg‘atuvchi aminokislotalarning 
antogonistlari, nootrop vositalar (piratsetam – 4-12 g/sut v/i, serebrolizin 10-20 mg 
v/i, sitikolin 0,5-1,0 g/sut) qo‘llaniladi. Og‘ir BMJ da 1-2 ampula instenon fiz. 
eritmada yoki 5% glyukozada eritib vena ichiga tomchilab 1 kunda 2-3 mahal 5-7 
kun davomida bemor ahvolining klinik yaxshilanishigacha yoki aktovegin 2000 
mg dan 1 kun 2 marta 3-5 kun mobaynida qilinadi. Reabilitatsiya davrida 400-800 
mg aktovegin v/i yoki m/o 10-14 kun, keyin 1 darajadan 3 mahal 1 oy davomida 
ichish tavsiya etiladi.
8. Gematoma, subdural gidroma bilan bosh miyaning ezilishi, kalla gumbazi 
suyaklarining bosilishi jarrohlik aralashuviga ko‘rsatma bo‘lib hisoblanadi.