Microsoft Word Bolalar nevrologiyasi end doc

 
Tizzachali tugun gangliopatiyasi (Xant sindromi) 
Tizzachali tugun yuz nervi kanalida joylashgan bo‘lib uning dendritlari 
nog‘ora bo‘shlig‘i, nog‘ora parda, tashqi eshituv yo‘lidan umumiy sezuvchanlikni 
va tilning oldingi 2/3 qismidan ta’mni o‘tkazadi. Tizzachali tugun 
gangliopatiyasini gerpatik viruslar chaqiradi.
Klinikasida
eshituv yo‘li, nog‘ora parda, murtak va tilcha sohasida gerpetik 
toshmalar bo‘lishi. Tilning oldingi 2/3 qismida ta’mning buzilishi. Quloqda og‘riq, 

---

 295
tashqi eshituv yo‘li va nog‘ora parda sohasida sezuvchanglik buzilishi mumkin. 
Agar patologik jarayonga yuz nervi qo‘shilsa, unda yuqoridagi belgilarga mimika 
mushaklarning parezi qo‘shiladi. 
Davosi
 
virusga, yallig‘lanishga qarshi, degidratasion va 
desensibilizatsiyalovchi dorilar tavsiya etiladi.
Til-xalqum nervining nevropatiyasi 
Etiologiyasi:
 
infeksiyalar, (surunkali tonzillit, tish jag‘ apparatining 
infeksion zararlanishi, xususan tishning ildizchasi) modda almashinuvini buzilishi 
va tomir kasalliklari; bigiz til osti boylamlarining oxaklanishi.
Klinika
:
til ildizi murtagi sohasida xurujsimon (nevralgiyada) doimiy 
(nevropatiyada) bo‘lgan og‘riqlar, quloq, yutqunning yuqori sohasiga tarqaladi. 
Og‘riq yutinganda, tilni harakatlantirganda, sovuq va issiq ovqatni qabul qilganda 
kuchayadi. Xuruj vaqtida og‘zi quriydi so‘ng gipersalivatsiya kuzatiladi. 
Kasallangan tarafda so‘lak miqdori pasaygan, quyuqroq, shilliq miqdorini oshishi 
bilan kechadi. Tekshirilganda til ildizi, murtaklar sohasida og‘riq kuzatiladi. 
Murtaklar va yumshoq tanglay sohasida hamda tilning orqa 1/3 qismida umumiy 
va ta’m sezuvchanligini buzilishi aniqlanadi. Bir qator bemorlarda yutish refleksi 
pasayadi. Giporefleksiya va yumshoq tanglay harakatining kuchsizlanishi 
aniqlaniladi. IX juft nervining yuqori va toshsimon tugunchalarning zararlanishida 
xuddi shu belgilar tomoq, yutqun va murtaklar sohasida gerpetik toshmalar 
toshishi bilan birga kechadi. Til-xalqum nervini zararlanishida shoshilinch yordam 
til ildizini va murtaklar 10 % li dikain eritmasini surtishdan (yoki aplikasiya) 
iborat. Bu muolajadan olingan ijobiy natija IX juft nervni nevralgiyasidan dalolat 
beradi. Kuchli og‘riq bo‘lganda til ildiziga navokain (2% -2,0, 5,0) in’eksiyasi 
qilinadi. Etiologiyasiga qarab yallig‘lanishga qarshi desensibilizatsiyalovchi, V 
guruh vitaminlar, biogen stimulyatorlar qo‘llaniladi. Ba’zi hollarda jag‘ burchagiga 
yoki zararlangan tishlar (odontogen nevropatiyalarda) sohasiga fizioterapevtik 
muolajalar tavsiya etiladi. Bigizsimon o‘simta o‘sganda jarrohlik davosi 
o‘tkaziladi.