Microsoft Word bmi o. Xursanov doc

(Masalan:  Farobiy haqida olingan axborotlarni yoki qismlarini taqdimot 

uchun grafik muharrirlar, matn muharrirlari va protsessorlari, jadval 

protsessorlari, multimedia dasturlari va taqdimot dasturlari, animatsiya 

tayyorlash, veb-tarmoqqa joylashtirish, axborot hajmini kichraytirish uchun qayta 

ishlash dasturlarining turli imkoniyatlarini qo’llash.) 

9-sinf. “Diagramma va grafiklarni hosil qilish va tahrirlash”  mavzusi 

Amaliy mashg’ulot: 

1-mashq. Iqtisod  fanidan  olgan ma’lumotlaringiz asosida 5 hil mahsulot 

sotishdagi umumiy qiymatga nisbatan  daromadni aks ettiruvchi diagramma xosil 

qiling. Tayyor diagrammaning  ko’rkam va mazmunli  bo’lishi uchun  tahrirlang 

va  formatlang. 

2-mashq. Respublikamizda etishtirilgan qishloq xo’jalik maxsulotlarini (paxta, 

bug’doy) viloyatlar kesimidagi ulushini ko’rsatuvchi diagramma xosil qiling.  

 

Ushbu amaliy mashg’ulot orqali o’quvchilarda axborotlarni elektron 

vositalarda qayta ishlash kompetentsiyasi, shuningdek, kommunikativ 

kompetentsiya, ijtimoiy faol fuqarolik, umummadaniy kompetentsiyalar 

---

51 

 

 

 

shakllantiriladi. Shu bilan bir qatorda matematik xisoblashlarni bajarish orqali 

matematika fanida shakllantirilishi lozim bo’lgan matematik savodxonlik, 

matematik bilimlarni amaliyotda qo’llash, iqtisodiy bilim asoslari fani bo’yicha 

iqtisodiy bilimlarni amaliyotda qo’llash kompetentsiyasi kabi fanlararo 

kompetentsiyalar shakllantirilib boriladi. 

3. Axborotlarni elektron vositalar orqali uzatish kompetentsiyasi -  

Texnologiyalar orqali axborotlarni uzata olish, axborot havsizligini ta’minlay 

olish, Elektron pochta bilan ishlay olish, faksda axborot uzata olish, video 

konfrentsiya orqali axborot uzata olish, huquqiy va ahloqiy me’yorlarni bilish, 

mualliflik huquqlarini bilish, erkin foydalaniladigan dasturlar, tijorat dasturlari, 

dasturlar litsenziyalarini farqlash va h.k. layoqatini hosil qilish. 

(Masalan:  Farobiy haqida olingan axborotlarni yoki qismlarini videoproektor 

orqali ekranga, faks-modem yoki Internet tarmog’i orqali boshqa qabul qilish 

vositasiga uzata olish, bunda elektron pochta, faks, video-koferentsiya o’tkazish 

dasturlari imkoniyatlaridan foydalana olish hamda bu jarayonda huquqiy va 

ahloqiy me’yorlarni bilish, dastur va ma’lumotlarga xos mualliflik huquqlarini 

bilish.) 

 7-sinf. “Axborotlarni ximoyalash va antivirus dasturlar haqida”  mavzusi 

  1-amaliy mashq.  Jadvalga mantiqan mosini toping 

Internet axborot “o’g’irlarinini” 

engillashtirish maqsadida yaratildi 

Kompyuterlar inson ish faoliyatini 

yangi pog’onaga ko’tardi 

Kompyuter viruslari ularni o’chirib 

yuborishi yoki 

yangi kutilmagan muammoga duch 

kelib qoldi 

Adliya, kriminalistika, milliy 

xavfsizlik soha mutaxassislari 

tarmoq orqali kirishni cheklovchi va 

nazorat qiluvchi texnik va dasturiy 

vositalardan foydalanish, internet orqali 

faqat ishonchli manbalardan axborot 

---

52 

 

 

 

olish, axborotlarni uzati va qabul qilishda 

kriptografiya usullaridan foydalanish, 

nazoratchi va davolovchi dasturlardan 

foydalanish 

Axborot xavfsizligi va “elektron 

jinoyatchi”lardan himoyalanishni  

ta’minlovchi chora-tadbirlar  

Foydalanib bo’lmaydigan darajada 

o’zgartirib yuborishga qodir 

 

Berilgan amaliy mashg’ulot orqali o’quvchilarda axborotlarni elektron 

vositalarda uzatish kompetentsiyasi, bundan tashqari kommunikativ 

kompetentsiya, axborotlarni yig’ish kompetentsiyasi, shuningdek xuquq faniga oid 

bo’lgan huquqiy madaniyatga ega bo’lish kompetentsiyalari shakllantiriladi.  

4.  Informatik bilimlarni amaliyotda qo’llash  kompetentsiyasi- Kompyuterni 

elektr manbaiga to’g’ri ulash va o’chirish. Axborot va u bilan bajariladigan 

jarayonlarni (axborot yig’ish, qayta ishlash, uzatishda axborot vositalaridan 

foydalana olish, kompyuterni qurilmalarini ishlata olish,  matn muharriri va  grafik 

muharririda xujjat tayyorlash. Boshqarish  dasturini ishga tushurish, axborotlarni  

kompyuterda  tasvirlash, kodlashga oid masalalarni echishni bilish. Sanoq 

sistemasida amalda bajara olish. Elektron jadvalda masalalarni bajara olish. 

Taqdimot  slaydlarni tayyorlash. Algoritm tuzish, dasturlash tilidan birida 

masalaga dastur tuza olish bo’yicha olgan bilim va ko’nikmalarini kundalik 

turmushda va texnikada qo’llash oid o’quvchida o’rganilgan bilim va 

ko’nikmalarni kundalik amaliy hayotda qo’llay olish layoqatini hosil qilish.