Microsoft Word Автомобилни бошқариш ва ҳаракат лотин doc

e’tibor sifati 
tekshiriladi. 
Avtomobil boshqarishda haydovchi biror-bir holatni noto‘g‘ri qabul 
qilishi mumkin. Bunday noto‘g‘ri qabul qilish 
illuziya 
deyiladi. 
Masalan, burilish yoki quvib o‘tishda haydovchiga yo‘l asl holatidan tor 
ko‘rinishi mumkin. Yoki ancha cho‘zilgan nishabliklardan keyin keskin 
bo‘lmagan balandlikka duch kelinsa, u asliga qaraganda ancha keskinroq 
ko‘rinishi, quyosh harorati ta’sirida hamda sun’iy yoritilgan asfalt 
qoplamasi tufayli yaltillab, xuddi ho‘ldek ko‘rinishi mumkin. Agar 
avtomobil chiroqlari noto‘g‘ri sozlangan bo‘lsa, u o‘nqir-cho‘nqir 
joylardan harakatlanayotgandek illuziya bo‘ladi. Avtomobil chiroqlari 
juda past yoritsa, haydovchiga u pastlik tomon harakatlangandek 
tuyuladi. Avtomobil bo‘yog‘i uncha ochiq bo‘lmasa, ularning harakati 
aslidan biroz sekindek ko‘rinadi. Shuning oqibatida YTHlar bo‘yicha 
olingan statistik ma’lumotlar tadqiq qilinganda, ochiq bo‘lmagan 
ranglarga bo‘yalgan avtomobillarning tez-tez yo‘l-transport hodisalariga 
tushishiga sabab shu bo‘lishi ta’kidlanmoqda. 
Noto‘g‘ri ish holati egallanganda, e’tiborsizlikda, charchaganda, 
spirtli ichimlik iste’mol qilganda, salbiy hissiyotlarga (ishonchsizlik, 
qo‘rquv) berilganda illuziyaga moyillik kuchayadi. Ish va dam olish 
rejimini to‘g‘ri tanlash, e’tiborni to‘g‘ri taqsimlash ko‘nikmalarini 
rivojlantirish, haydovchi o‘z xarakterining illuziyaga moyillik sabablarini 
bilishi illuziyaga qarshi kurashning ishonchli vositalari sanaladi.
 
Reaksiya vaqti – xavf to‘g‘risida ishoraning paydo bo‘lishi va javob 
amalining tugash vaqti oralig‘i. Reaksiya vaqti haydovchining axborotni 
qabul qilib qayta ishlashi uchun zarur bo‘lgan vaqt oralig‘ini o‘z ichiga 
oladi va buni bilgan holda haydovchini operator sifatida asosiy 

---

39 
psixofiziologik xususiyatlari baholanadi. Masalan, haydovchi oldindagi 
xavf-xatarni ko‘z orqali ko‘radi, bu axborotni miyaga uzatadi, bosh miya 
axborotni qabul qilib tahlil qilgandan so‘ng ma’lum bir amalni bajaradi. 
Shu jarayon uchun sarflangan vaqt