Microsoft Word avlodlar dovoni ziyouz com doc

www.ziyouz.com kutubxonasi 
75
Kechqurun beklar bilan mashvarat qildi-yu, besh kunlik yo‘l bo‘lgan Joudhpurga roja Mal 
Devaning huzuriga otakaxon degan bekni qimmatbaho sovg‘alar bilan elchi qilib yubordi. 
Humoyun roja Mal Devaga yozgan maktubida Shershohga qarshi ittifoq tuzishni taklif 
qilgan va muvaqqat qarorgohi uchun Jaysimir yoki Bikanir degan qal’alardan birini 
so‘ragan edi. Elchi Rajastxon sahrosidan o‘tib, Joudhpurga borib kelguncha o‘ng kun 
o‘tdi. Bu orada Humoyun o‘z qarorgohini Pothurdan Jaysimir tomonga ko‘chirgan edi. 
Roja Mal Deva Humoyunning taklifini qabul qilgan, unga Bikanir qal’asini bermoqchi 
bo‘lgan, maqsadining jiddiyligini isbot qilish uchun Otakaxonga o‘z odamini qo‘shib, bir 
tuya zo‘rg‘a ko‘taradigan ashrafiy* tangalar va la’l bilan ziynatlangan sovut peshkash 
qilgan edi. 
Humoyun Tar sahrosi orqali Mal Deva va’da qilgan bikanir tomonga yo‘l oldi. 
Bu orada javzo oyi kirgan, hind issiqlari ustiga sahro jaziramasi qo‘shilib, yo‘l yurishni 
qiyinlashtirar edi. Hamida bonu oyog‘i qumga botib qiynaib borayotgan otga goho boshi 
aylanganini sezib, egarni mahkam ushlab olardi. Ko‘ngli nuqul achchiq anorga sus 
ketardi. Humoyun buni undan kechasi chodirda yonma-yon yotganda eshitdi-yu, 
«Boshqorong‘i bo‘lmaganmikin?» deb o‘yladi. 
Intihosiz qumtepalar orasida achchiq anor topish osonmi? Lekin Humoyun Qandahordan 
kelayotgan tuya karvonlariga odam yuborib yigirma dona shirin-turush anor toptirdi. 
Hamida uch-to‘rt kun shu anorlarning sharbatidan ichgach, bosh aylanishlari qoldi. 
Ilgarigi chavandozliklari qaytib kelib, otda bemalol yuradigan bo‘ldi. 
Hindiston o‘zi issiq mamlakat, Tar sahrosi esa shu mamlakatning eng issiq joyi 
hisoblanadi. 
Javzo oyida Agra tomonlarda yomg‘ir fasli boshlangan bo‘lsa ham, Tar sahrosida osmon 
ochiq, hammayoq kuyib yotibdi. Qumtepalarning terskay to-monida saksovul va 
yantoqdan tashqari hindlar jahonu deb ataydigan yulg‘unsimon o‘simlik, pxoch nomli 
butalar to‘p-to‘p bo‘lib, yerga qapishib o‘sadi. Ular Bikanirga yetmaslaridan eng issiq 
saraton oyi ham kirdi. 
Humoyun homilasi bor Hamida bonudan xavotirlanar, podshoga soyabon tutib yurishi 
kerak bo‘lgan Behbud cho‘pondorni ham begimga soyabon tutish uchun ajratgan edi. 
Nadim ko‘kaning xotini Mohim bibi, Shamsiddin qo‘rchining xotini Jajji bibi va yana 
qancha ayollar ham homilador edilar. Humoyun sahroda tanqis bo‘lgan suvni ham, 
yeguliklarni ham birinchi navbatda bo‘lajak onalarga berishni buyurgan, yo‘lda ularga 
hamma kerakli xizmatlarni qilib, asrab-avaylab borish Xo‘ja Muazzam boshliq yuzta eng 
so-diq odamlarga topshirilgan edi. Lekin ular ham nafasni qaytaradigan qum 
bo‘ronlarida, odamni jizg‘inak qilib kuydiradigan sahro oftobi ostida bechora ayollarga 
qanday yordam berishlarini bilmas edilar. Birdan bir umidlari — tezroq roja Mal Deva 
va’da qilgan Bikanirga yetib borish va uning soya-salqin daraxtzorlarida jon saqlash edi. 
Toqatlari toq bo‘lib «ertaga Bikanirga yetgaymiz» deb borayotgan paytlarida Joudhpur 
shahri tomondan tuya mingan salobatli bir mo‘ysafid chiqib keldi va Humoyunga zarur 
gapi borligini aytdi. Turdibek uni Humoyunning qarshisiga olib kelgan edi, mo‘ysafid 
tuyasini cho‘kkalatib yerga tushdi-da, otliq turgan Humoyunga ta’zim qilib yaqin keldi. 
Past tovush bilan: 
— Hazratim, xoli qoling, zarur gapim bor, — dedi.— Men shayx Asadullomen, 
muxlisingiz, mulla Surx meni huzuringizga yubordi. Hayotingiz xavf ostida! Tezroq chora 
ko‘rmoq kerak! 
Humoyun atrofidagilarga «ketaveringlar» ishorasini qildida, qumtepa ortida Asadullo 
bilan yolg‘iz qoldi. Shunda mo‘ysafid qo‘ynidan bitta xat olib unga berdi: 
Mulla Surx kitobdordan. 
«Hazratim, Sizdan ko‘rgan yaxshiliklarim haqqi roja Mal Devaning asl niyatini oshkor 

---

Humoyun va Akbar – Avlodlar dovoni (roman). Pirimqul Qodirov