Microsoft Word avlodlar dovoni ziyouz com doc

www.ziyouz.com kutubxonasi 
78
U M A R Q U T, Q A N D A H O R 
AKBAR VA YETTI ONA 
Maydalab yog‘ayotgan iliq yomg‘ir sahro issiqlarida qaqrab ketgan tanlarga rohat 
berardi. Agra va Gujarat tomonlarda haftalab tinmaydigan yomg‘irlarning bir cheti yashil 
vohaga joylashgan Umarqutga ham yetib kelmoqda edi. G‘arbdagi Arab dengizi uncha 
uzoq emas, janubdagi Aravalli tog‘laridan oqib keladigan soylar Umarqut atroflarida tiniq 
ko‘llar paydo qilgan. Ularda o‘sgan oltinrang nilufarlarni jimir-jimir to‘lqinlar mayin 
tebratib turibdi. Shaharning xurmozorlari, zaytunzorlari, kadxil deb ataladigan non 
daraxatlari yomg‘ir suviga qonib yashnab ket-gan. 
Umarqut rojasi Virsal Prasadga Humoyunday ittifoqdosh juda kerak edi. Sind hokimi 
shoh Husayn arg‘un Prasadning keksa otasini o‘ldirgan, Jun daryosi bo‘yidagi yerlaridan 
anchasini tortib olgan edi. Humoyunni ham Bhakkardan quvgan shoh Husayn hozir 
ularning umumiy dushmaniga aylangan edi. Shuning uchun Virsal Prasad Humoyunni iliq 
qarshi oldi, Umarqut qal’asi ichidagi katta bir bog‘ni ikki qavatlik jimjimador ko‘shki bilan 
Humoyun va Hamida bonuning ixtiyoriga berdi. 
Bog‘da anbuli degan hind xurmosi, baland sersoya mahvalar, mevasi shaftoli bilan 
norinjning ta’mini eslatadigan mango daraxti, hidi odamga g‘alati tetiklik beradigan 
josun va kanir gullari orasta qilib o‘stirilgan edi. 
Bog‘ egasi Virsal Prasad qirq yoshlarga kirgan, qop-qora mo‘ylovini uzun qilib, 
yonoqlariga burab o‘stirgan, yelkasi keng, bo‘ydor kishi edi. Ovozi ham yo‘g‘on, kuchli, 
faqat taajjubki, shunday polvontaxlit erkak bo‘yniga yirik-yirik marvarid donalaridan 
uzun marjon taqib olgan, qulog‘ida ham olmos sirg‘a yiltirar edi. Bu yerlarda hukmdor 
erkaklarning qimmatbaho taqinchoqlar taqishi joiz ekanini humoyun bilardi. U Rana 
Virsalga oltin, dur va la’l bilan ziynatlangan xanjarni kamari bilan taqdim qildi. 
Sovg‘adan mamnun bo‘lgan Virsal: 
— Bu yerda siz hech narsadan xavotir olmang, — dedi. — Sherxon uch yuz mil narida. 
Orada Ajmir, Mevor, Jaudxir bor. Ammo roja Mal Deva ahmoqlik qilibdiki, Sherxonga yon 
bosib, sizni unga tutib bermoqchi bo‘libdi. Sherxon hali uning o‘zini tuttirib boshini 
kesdirgay. 
— Sherxon Rayzin* qal’asini ham olgan emishmi, maharoja?* 
— Ololmas edi. Qal’a hokimi Puran Mal to‘rt oygacha Sherxonga darvozani ochdirmagan. 
Agar Puran Malni aldashmasa, Rayzin hali taslim bo‘lmas edi. Axir Gvalior qal’asini 
Sherxon ikki yil deganda zo‘rg‘a oldi-ku! 
— Puran Malni kim aldabdir? 
— Sherxon siz bilan yolg‘on sulh tuzgani kabi Puran Malga ham elchi yuborib, 
yarashishni taklif qilibdir. «Rayzin qal’asini topshirsang, senga Ganga bo‘yidagi 
Banorasni bergaymen, moli joning omon bo‘lur», deb avrab, axiyri ishontiribdir. Bechora 
Puran Mal qal’ani unga topshirib, xaylxonasi bilan tashqariga chiqqanda Sherxonning 
odamlari va’dani buzib hujum qilibdir. Puran Malning o‘zini o‘ldiribdi, ayollarini asir qilib, 
mol-mulkini talab ketibdir. 
— Dunyo g‘alati ekan-da! — dedi Humoyun og‘ir tin olib. — Yomonlik qaytgay, 
deyishadi. Lekin ba’zi odamlar yomonlik qilganlari sari ishlari taraqqiy topgay. Sherxon 
ham yomonlik yoqadigan toifadan ekanmi? Roxtas qal’asini ham Krishna Royning 
yaxshiligiga yomonlik qilib egallagan edi. Hiyla-yu nayrang ishlatgan sari qudrati oshib 
bormoqda. 
— E, hazrati oliylari, makr-u hiylaga asoslangan qudrat uzoq umr ko‘rmagay. 
— Kim bilsin, maharoja? Sherxonning islohotlaridan raiyat mamnun emish. Uning aqliga, 
tadbirkorligiga tan berganlar ko‘p. Kanaujdagi jangda Sherxonning harbiy jihatdan ustun 

---

Humoyun va Akbar – Avlodlar dovoni (roman). Pirimqul Qodirov