Microsoft Word avlodlar dovoni ziyouz com doc

www.ziyouz.com kutubxonasi 
4
* Hijriy 935-, milodiy 1528-yilga to‘g‘ri keladi. 
* T o l o r — yozlik shiypon. 
* Ch a v g o n — ot minib o‘ynaladigan va ba’zi jihatlari chim xokkeyni eslatadigan qadimiy o‘yin.
* * * 
Kechki dim havoga o‘yinning tafti qo‘shilib, Hamida bonu bo‘g‘riqib ketgan, qora 
qoshlarining ustida ter munchoqlari yiltirar edi. Podsho darajasida mashhur bo‘lgan 
Xonzoda begimning oldiga cholvor kiyib, terlab-pishib borish Hamida bonuga joiz 
emasdek tuyuldi. U kanizga: 
— Bir lahza muhlat bering, kiyimlarimni almashtirib kelay! — dedi. 
— Yo‘q, hazrat begim sizni shu kiyimda taklif qildilar! O‘zlari ham yoshliklarida chavgon 
o‘ynaganlar. Ko‘p andisha qilmang, yuring! 
Hamida kanizga ergashib tolor tomon borar ekan, ipak durra bilan tang‘ib chambar 
qilingan ikki o‘rim uzun sochlarini yelkasiga tushirdi. Durraning uchi bilan qoshi ustidagi 
ter rezalarini artdi. 
U tolor zinapoyasidan ko‘tarilayotganda Xonzoda begim o‘rnidan turib, unga tomon 
yurdi. Hamida bonu uch-to‘rt qadam narida to‘xtab kelinlarday egilib ta’zim qildi. 
Xonzoda begim unga kulimsirab yaqinlashdi-da, qo‘l berdi. Odatga binoan, Hamida bonu 
uning qo‘lini ikki qo‘llab oldi-yu, bir tizzasini yerga tirab, bayroqni o‘pgandek ixlos bilan 
o‘pdi. Qiz boshini eggan paytda yo‘g‘on qora socharining biri yelkasidan sirg‘alib 
ko‘kragiga tushdi. 
Xonzoda begim ikkinchi qo‘li bilan uni belidan quchib sekin tikka turg‘izdi va zarbof 
ko‘rpachaga taklif qildi. 
Shu orada Sultonim begim ham tolorga chiqib keldi. Begimlar to‘rga o‘tib o‘tirganlaridan 
so‘ng Hamida bonu oyoqlarini taqimi ostiga olib, odob bilan cho‘kkaladi. Shunda uzun 
sochlarining jingalak qilingan uchlari ko‘rpacha ustiga tushdi. Qiz har qimirlaganda 
sochlarining uchi zarbof ko‘rpachani supurayotganday bo‘lar va Xonzoda begimga 
alohida bir zavq berar edi. U Hamidani g‘alaba bilan muborakbod qilgandan keyin, 
kimning qizi ekanini va Agraga qayerlardan kelganini so‘ray boshladi. 
Hamidaning otasi faqih* Mirbobo Do‘st asli toshkentlik edi, Shayboniyxon qirg‘inlarida 
Xurosonning Jom shahriga kelib qolgan va shu yerlik qizga uylangan edi. Keyinchalik u 
Bobur mirzodan panoh istab Jomdan Kobulga ko‘chib boradi. Boburning suyukli xotini 
Mohim begim ham jomlik bo‘lgani uchun Hamidaning onasi hamshahariga orqa qilib 
avval uning huzuriga kiradi. Keyin Mohim begimning tavsiyasi bilan Mirbobo Do‘stni 
Bobur qabul qiladi. Bobur unga fikh ilmidan savollar berganda, Mirbobo Do‘st arabcha-
forscha bitilgan qonun-qoidalardan tashqari, turkiy tilda yozilgan «Mubayyin»dan ham 
ko‘p misollar keltirdi. Boburning bu she’riy kitobini u boshdanoyoq yod bilar edi. Mirbobo 
Do‘st bolalarga faqat qonunshunoslikdan emas, tarix, mantiq va adabiyotdan ham 
yaxshi dars berishi mumkinligini sezgan Bobur uni kichik o‘g‘li Hindol mirzoga muallim 
qilib tayinladi, shundan beri bu oilaning butun taqdiri Hindol mirzoga bog‘liq bo‘lib qoldi. 
Hindol Badaxshonga borganda bular ham borishdi, Agraga kelganda bular ham birga 
kelishdi. Shu uzoq yo‘llarda Hamida kichikligidan ot minishga o‘rgandi va chavandozlikni 
mashq qildi. Hozir Mirbobo Do‘st Hindol mirzoning qonunshunoslik bo‘yicha 
maslahatchisi bo‘lib ishlaydi. Maoshi durust bo‘lsa ham, ikki o‘g‘il, bir qizni bekzodalar 
kabi kiyintirishga, besh-oltita ot, uch-to‘rtta xizmatkor asrashga yetmaydi. Shuning 
uchun Hamidaning onasi Hindol mirzoning haramida qissaxon bo‘lib xizmat qiladi. 
Sultonim begimga mashhur dostonlar va hikoyatlardan o‘qib beradi-yu, buning evaziga 
durustgina in’om va ulufa oladi. Hamidaning o‘zi ham Sultonim begimning tengdosh 
nadimalari qatorida yuradi. 

---

Humoyun va Akbar – Avlodlar dovoni (roman). Pirimqul Qodirov